İktidarın toplumsal medyada dezenformasyonu tedbire gerekçesiyle geçirmek istediği, fakat muhalefet ve farklı toplumsal kesitlerin sansür getireceği kaygısıyla itiraz ettiği toplumsal medya yasa teklifinin TBMM’nin 1 Ekim’de başlayacağı yeni yasama devrinde en öncelikli bahislerden birisi olarak ele alınması ve mahpus cezası kararında geri adım atılmaması bekleniyor.
Buna yönelik değerli bir bildiri MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’den geldi. Bahçeli dün partisinin Merkez İdare Şurası (MYK) toplantısında yaptığı açıklamada, “Sosyal medyanın kontrol altına alınması, ahlaki ve hukuksal açıdan sonlandırılması hayat memat bahsidir. Toplumsal medya düzenlemesi kanunlaştırılmalıdır” tabirini kullandı. Bahçeli ayrıyeten son periyotta toplumsal medyadaki “her gün bir yenisi servis edilen adeta FETÖ taktiklerini aratmayan şaibe ve kuşku yüklü iddiaların” 2023 seçimlerini etkileme hedefli olduğunu söyleyerek bu nedenle Meclis çalışmalarına başlar başlamaz hazırlığı büyük oranda tamamlanmış olan toplumsal medya düzenlemesinin kanunlaştırılması davetinde bulundu.
Son günlerde organize kabahat örgütü olmakla suçlanan Sedat Peker’in Twitter hesabından Cumhurbaşkanlığı ve AKP’deki birtakım isimlerinin de karıştığı yolsuzluk argümanlarında bulunması ve önümüzdeki periyotlarda yeni argümanlarda bulunabileceğine ait gelen işaretler toplumsal medya mecralarının ehemmiyetini artırdığı belirtiliyor.
MHP’li Yıldız: Ekim’de Genel Kurul’a gelir
Teklifi TBMM’ye sunan isimlerden olan ve hazırlık evresini MHP ismine yürüten İstanbul Milletvekili Feti Yıldız, DW Türkçe’ye açıklamasında, Bahçeli’nin davetiyle birlikte teklifin Meclis açılınca gündeme gelmesini beklediklerini belirtti.
Yıldız teklifle “sırf; halk ortasında kaygı, kaygı yahut panik yaratmak hedefiyle, ülkenin iç ve dış güvenliğini, kamu tertibi ve genel sıhhatiyle ilgili, gerçeğe alışılmamış bir bilgiyi kamu barışını bozacak biçimde alenen yaymanın” kabahat olarak düzenlenmekte olduğunu kaydetti.
Teklif için “Sayın Genel Liderimiz Bahçeli‘nin işaret ettiği üzere Ekim ayı içinde Meclis Genel Konseyine gelecektir” diyen Yıldız, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kanun teklifi, palavra haberden medet uman malum çevreler tarafından sansür yasası olarak tanıtılmak istenmiştir. Meğer; kamu barışına karşı işlenen kabahatlerin ortak kararlarında düzenlendiği üzere, haber verme sonunu aşmayan ve tenkit gayesiyle yapılan niyet açıklamaları bu cürmü oluşturmaz.”
Yıldız, teklifin 29’uncu hususu ile getirilen mahpus cezası düzenlemesinde bir değişiklik olup olmayacağını sorusuna karşılık da “Teklifin kurullardan geçtiği halde yasalaşacağını umuyorum. Ceza kararını düzenleyen teklif hususu haricinde kimi hususlarda teknik değişiklikler yapılabilir” cevabını verdi.
Tartışılan 29’uncu hususu, Türk Ceza Kanunu’na “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” cürmü eklenmesi ve böylece “endişe, kaygı yahut panik yaratma, ülkenin iç ve dış güvenliğini kamu tertibini ve kamu barışını bozmaya” yönelik yayın yapanların 1 yıldan 3 yıla kadar mahpusla cezalandırılmasını öngörüyor.
Denge ve Denetleme Ağı, teklife ait yayımladığı raporda bu unsura tenkit getirerek dünyadaki uygulamalar incelendiğinde cezai yaptırıma tabi olacak paylaşım cinslerindeki tarifin demokratik ülkelerde daha ayrıntılı tanımlanırken demokrasiden otoriter rejime geçildiğinde bu tariflerin genişlediği ve muallak hale geldiğini söz etmişti. Raporda, “Yeni düzenleme epey geniş ve tanımlaması sıkıntı bir kabahat tipi ortaya koymakta ve bu cürmü epey ağır bir cezai yaptırıma tabi kılmaktadır” denilmişti.
CHP’li Özel: Cumhur İttifakı Ağustos böceği gibi
Muhalefet partilerinin de düzenlemeye yönelik eleştirileriniyeni yasama periyodunda de sürdürmesi bekleniyor.
CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Haziran’da yasa ertelendiği sırada iktidara bu türlü bir düzenleme için “toplumsal mutabakatın” kaide olduğunu söyleyerek yaz ayları boyunca tüm bölümlerle birlikte çalışmayı önerdiklerini söyledi ve şöyle konuştu:
“Yaz aylarında tüm bölümlerle birlikte müzakere edilerek çalışılsın, ortaya uygun bir yasa çıksın dedik. Lakin maalesef Cumhur İttifakı bu yazı Ağustos böceği üzere geçirdi. Ne muhalefetle ne de meslek örgütleri ile temasa geçildi. Yazın karınca üzere çalışın dedik, ancak Ağustos böceği üzere koca bir yazı boş geçirdiler.”
Ekim ayıyla birlikte yeniden birebir krizle karşı karşıya kalınacağını söyleyen Özel, tekrar de çok geç kalınmadığını belirtiyor ve en azından Eylül ayında tüm bölümlerin iştirakiyle bir çalışma başlatılması davetinde bulundu.
Özel, düzenlemenin mevcut halinin “Türkiye’ye felaket getireceğini” de söz ederek şunları kaydetti:
“Haber kaynağını açıklama mecburiliği, aksi durumda mahpus üzere bir durum var. ‘Doğru olmayan yanlış bilgi’ deniliyor, lakin yanlışsız kime nazaran neye nazaran? Doğruların kısa müddette birebir ağızda bu kadar yer değiştirdiği öbür bir ülke var mı?”
Teklifte en son hangi noktada kalınmıştı?
Peki iktidar kanadının dezenformasyon ile uğraş yasa teklifi olarak sunduğu, kamuoyunda toplumsal medya düzenlemesi olarak bilinen ve sansür getireceği tasalarına yol açan teklifle ilgili son durum ne?
Teklif geçtiğimiz Haziran ayında TBMM’de tali kurul olarak Dijital Mecralar Komitesi’nde ve ana komite olarak Adalet Kurulu’nda ele alınarak kabul edilmesinin akabinde Genel Kurul’a indirilmiş, fakat gündemde iktidarın daha çok değer verdiği ek bütçe, 3600 ek gösterge üzere hususların bulunması münasebet gösterilerek yeni yasama devrine bırakılmıştı.
İktidarın teklifi Ekim ayına bırakmasının nedenleri ortasında kendisinin de belirttiği üzere öteki maddelerin daha öncelikli olması ve milletvekillerinin vakit kaybetmeden vilayetlere dağılarak seçim çalışmalarına başlamasını istemesi kadar teklifteki mahpus cezası hususunun de tartışmalara yol açmasının da bulunduğu yorumları yapılmıştı.
Düzenlemeye karşı çıkan sivil toplum kuruluşları ve basın meslek örgütleri teklifin ertelenmesini talep ederek, komite toplantılarında hazır bulunmuş, tenkit ve itirazlarını aktarmışlardı. Sendikalar ve basın meslek örgütleri 21 Haziran’da çeşitli vilayetlerde kitlesel aksiyonlar düzenleyerek düzenlemeye “Sansür maddesine hayır” diyerek karşı çıkmıştı.
Yasa teklifinin Adalet Kurulu’ndaki görüşmeleri sırasında Yargıtay 8. Ceza Dairesi Üyesi İhsan Baştürk’ün de itirazları gündeme gelmişti. Baştürk, Anayasa Mahkemesi’nin Türk Ceza Yasası ve başka özel kanunlara ait verdiği iptal kararlarında, “belirlilik” prensibine dikkat çektiğini hatırlatmıştı. Baştürk, “halkı alenen aldatıcı bilgiyi yayma” aksiyonunu düzenleyen 29’uncu “ülkenin iç ve dış güvenliği” ile “kamu barışını bozma” kavramlarının “belirlilik” prensibi açısından problemlere yol açacağı ihtarında bulunmuştu.
Öte yandan bu teklifin beklemeye alındığı yaz aylarında değerli bir diğer gelişme daha yaşanmıştı. Yasanın geçirilmesini çok istediği bilinen Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun başkanlığında Dezenformasyonla Uğraş Merkezi kurulmuş ve bu gelişme Meclis’teki teklifin Haziran ayında geçirilmemiş olmasıyla ilişkili olup olmadığı sorularına yol açmıştı.
