Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte değişen Avrupa savunma konsepti şekillenmeye devam ediyor.
Belçika’nın başşehri Brüksel’deki iki günlük Avrupa Birliği (AB) Fevkalâde Önderler Doruğu sona erdi.
Tepe sonrası AB Kurulu Lideri Charles Michel ve AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen ortak basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda konuşan Michel, AB başkanlarının Ukrayna’ya mali ve politik dayanak ve savaşa son verilmesi için de Rusya’ya yaptırım kararı aldığını bildirdi.
Besin güvenliği konusunda Afrika Birliği ile yakın çalışma yapılacağını aktaran Michel, bilhassa ziraî üretim konusunda Afrika ülkelerinin destekleneceğini açıkladı.
Güç konusunda AB Komitesi tarafından yapılan teklifler üzerinde çalışma fırsatı olduğunu söz eden Michel, “Enerji gereksinimlerimizin kaynaklar bakımından çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir güce geçişin sağlanması bahisleri ele alındı, ayrıyeten elektrik piyasasının düzenlenmesi konusunda AB Komisyonu’nu da yetkilendirdik’’ dedi.
Savunma harcamalarında NATO vurgusu
Dorukta ele alınan başka bir başlık olan savunma konusunda daha âlâ yatırım yapmak, endüstriyel ve teknolojik kapasitenin geliştirilmesi konusunda genel bir görüş birliği oluştuğunu söz eden Michel, NATO içerisinde de yatırımların yapılacağına vurgu yaptı.
Michel, NATO’nun gelecek ayında yapacağı doruğun de takviye niyetlerini göstermek için bir fırsat olacağını belirtti.
Güçte bağımsızlık sağlamada net yol haritası
Von der Leyen ise yaptığı konuşmada, “AB üyeleri olarak Rusya’dan alınan gazdan sonra petrolün de yüzde 90 oranında yılsonuna kadar alımı durdurmayı kararlaştırdık” sözlerini kullanarak, “Enerji konusunda bağımsızlığımızı sağlamak ismine net bir yol haritası benimsenecektir” dedi.
Rus fosil yakıtlarına karşı nasıl alternatif üretilmesi için bir çalışma kümesinin faaliyet göstereceğini bildiren Von der Leyen, AB gaz ve petrol rezervlerinin de geçen yıla oranla daha dolu olduğunu ve mevcut durumun yenilenebilir güce geçiş için bir fırsat olacağını açıkladı.
Von der Leyen, 300 milyar euroluk bir bütçe ile RePowerEU projesiyle güç konusunda tahlil üretileceğini de kelamlarına ekledi.
200 milyar euroluk ek savunma yatırımı
Savaşın tekrar savunma konusunda teşebbüsler yapılması gerektiğini hatırlattığını söyleyen von der Leyen, 200 milyar euroluk ek savunma yatırımı yapılacağını aktardı.
Bunun Avrupa için tesirli olacağını söz eden von der Leyen, NATO ile de Avrupa savunması için işbirliği yapılacağını bildirdi. Avrupa Savunma Bütçesi’nin etkin bir biçimde faaliyette olduğunu belirten von der Leyen, “27 ülkenin bu bütçeye katkı yapmaya hazır’’ dedi.
Besin güvenliği konusuna değinen von der Leyen, Rus hücumları nedeniyle Ukrayna’da 20 milyon ton buğdayın ihraç edilemediğini ve buğdayların karayolu ya da demiryolu aracılığı ile Ukrayna’dan çıkartılması gerektiğini aktardı.
Von der Leyen ayrıyeten, AB bütçesinden 2,5 milyar euro dayanak ayrılarak Sahra altı Afrika bölgesi için 2022-2023 periyodu içerisinde yardımlar verileceğini tabir ederek, gelecek ay Mısır’ın başşehri Kahire’de Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile bir ortaya geleceğini belirtti.
6’ncı yaptırım paketi
İHA’nın haberine nazaran AB üyesi ülkelerin başkanları, dün uzun müddettir ertelenen Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketi üzerinde prensipte uzlaşı sağlamış, yeni yaptırımlar çerçevesinde Rusya’dan petrol ithalatı yılsonuna kadar yüzde 90 oranında azaltılmasına karar verilmişti.
Ambargo deniz yoluyla alınan Rus petrolünü (Rusya’dan ithal edilen toplam petrolün üçte ikisi) kapsıyor. Rusya’dan boru çizgisiyle petrol ithalatı ise yaptırımlardan muaf tutuldu.
Bu unsur, Rusya’dan boru çizgileri ile petrol alan ve bugüne kadar Rus petrolüne yönelik ambargoya sıcak bakmayan Macaristan’ı konsensüs gerektiren kelam konusu karara dahil etmek için değerli bir atılım olarak görülüyor.
AB, Ukrayna’daki savaş nedeniyle Rusya’ya daha evvel 5 sefer yaptırım uygulamıştı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ve üst seviye hükümet yetkililerinin yanı sıra Kremlin yanlısı oligarklar, bankalar ve öbür dallardan isimler de dahil olmak üzere binden fazla kişi gaye alınmıştı. Fakat 4 Mayıs’ta açıklanan 6. yaptırım paketi, Macaristan, Slovakya, Çekya ve Bulgaristan’ın petrol arzına ait kaygıları nedeniyle ertelenmişti.
Macaristan Başbakanı Viktor Orban, yeni yaptırımları fakat ülkesinin petrol arz güvenliğinin garanti altına alınması halinde destekleyebileceğini belirtmişti. Macaristan, petrolünün yüzde 60’ından fazlasını, doğal gazının da yüzde 85’ini Rusya’dan alıyor. AB ise doğal gazının yaklaşık yüzde 40’ını, petrolünün ise yüzde 25’ini Rusya’dan alıyor.
