Avrupa Birliği (AB), elektrik fiyatlarında dizginlenemeyen ve vatandaşları endişelendiren rekor artış üzerine haftaya hemen toplanacak. AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Komisyon’un acil önlemler alınması ve elektrik piyasasında yapısal ıslahata gidilmesi üzerinde çalıştığını duyurdu. Komite Lideri von der Leyen, AB güç bakanlarının 9 Eylül’de periyot lideri Çekya’nın başşehri Prag’da acil toplanacağını duyurdu.
Slovenya’nın Bled kentindeki milletlerarası bir konferansta konuşan Ursula von der Leyen, “Elektrik fiyatlarındaki patlama, öbür şartlar için geliştirilmiş olan piyasanın kendi hudutlarına dayandığını ortaya koydu” diye vurguladı.
Konunun ağır tartışıldığı Almanya’nın Başbakanı Olaf Scholz da güç fiyatlarının düşmesi için yapısal değişikliklerin gerekli olduğunu söyledi. Scholz, fiyat artmasının engellenmesi için Avrupa çapında bir “enerji fiyat freni mekanizması” fikrine de açık olduğunu belirtti ve “Şu an görülen elektrik fiyatlarının savunulacak tarafı olamaz” diye konuştu.
AB Kurulu planını açıklamadı
AB Komitesi şimdi elektrik ünite fiyatının belirlendiği piyasa sisteminde nasıl bir ıslahat hedeflendiğine dair bir plan açıklamadı. Lakin birtakım üye ülkeler dizginlenemeyen artırımların frenlemesi için süreksiz bir mühlet doğal gaz fiyatlarına üst hudut konulmasını yahut elektrik fiyatının doğal gazdan bağımsız belirlenmesini yahut öteki güç kaynaklarıyla kontaklı hesaplanmasını öneriyorlar.
Avrupa’da elektriğin ünite fiyatı, farklı kaynaklardan üretilen elektriğin toplandığı piyasada Merit-Oder diye bilinen bir sisteme nazaran belirleniyor. Yenilenebilir güçten doğal gaza kadar farklı kaynaklardan üretilen elektrik, en yüksek maliyetli üretimin ünite fiyatına nazaran fiyatlandırılıyor. Bu devirde en maliyetli olan elektrik doğal gazdan sağlananı.
Piyasadaki hissesi düşük olmasına karşın en yüksek maliyete sahip olan doğal gazdan üretilen elektrik ünite fiyatı belirliyor. Bu durum dünya piyasalarından doğalgazı rekor yüksek fiyatlara alan tedarikçi ve üretici için zorunlu olsa da elektriği çok düşük maliyete üreten rüzgar gücü şirketlerinin rekor kar etmesi sonucunu doğuruyor. Ünite fiyattaki belirleme de vatandaşa rekor elektrik faturası olarak dönüyor.
Yunanistan ve İspanya müdahale talep ediyor
Yunanistan ve İspanya üzere AB üyeleri aylardır piyasalara müdahale edilmesini talep ediyor. Şimdiye kadar bu ülkelerin talepleri AB’nin lokomotif ülkelerinden olan Almanya’nın itirazı nedeniyle sürece konmamıştı.
Almanya Başbakanı Scholz, Ukrayna savaşının sonuçları nedeniyle artık ıslahatlara daha açık olduklarını söyledi. AB’nin devir başkanlığını yapan Çekya ziyaretinde mevkidaşı Petr Fiala ile düzenlediği basın toplantısında konuşan Scholz, hasebiyle AB’de daha süratli kararlar alınacağından yola çıktığını da belirtti.
Çekya Başbakanı Fiala da elektrik fiyatlarının doğal gazdan bağımsız belirlenmesinin bir alternatif olabileceğini, şu haliyle piyasanın yeterli işlemediğini söyledi. Fiala ayrıyeten önümüzdeki kışın atlatılabilmesi için de nükleer santrallerin kullanım müddetinin uzatılması davetini yaptı. Almanya, hala çalışan son üç nükleer santralini de sene sonunda kapatmaya hazırlanıyor.
Daha evvel de Avusturya Başbakanı Karl Nehammer AB çapında elektrik fiyatlarının doğal gazdan bağımsız belirlenmesi için davette bulunmuştu. Nehammer, fakat o biçimde elektriğin ünite fiyatının üretim maliyetleriyle belirlenen fiyata tekrar yaklaşacağını söylemişti.
AFP/ ETO, JD
