Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT), Rusya tarafından Ukrayna’da kurulan “filtreleme merkezi” ismi verilen yerlerde binlerce Ukraynalıya yapıldığı sav edilen makûs muamele konusunda “ciddi endişe” duyduklarını belirtti.
Geçen Şubat ayında Rusya’nın akınıyla başlayan Ukrayna Savaşı’na dair yayınlanan 115 sayfalık raporda, ayrılıkçı Donetsk bölgesindeki kelam konusu merkezlerde yaşananlarla ilgili tezlerin, “alarm verici seviyede” olduğu kaydedildi. AGİT raporunda, “Ukraynalı sivillerin kelamda filtreleme merkezlerinde maruz kaldığı tez edilen berbat muameleden önemli formda telaş duyuluyor” denildi.
Raporda, binlerce Ukraynalının buraya getirilerek Ukrayna makamlarıyla iş birliği yapıp yapmadıklarının tespit edilmeye çalışıldığı tabir edildi. AGİT raporuna nazaran, Mariupol üzere Rus işgali altındaki kentlerden Donetsk bölgesine getirilen Ukraynalılar bu usul bir merkezden geçmek zorunda. Parmak izleri alınan, şahsî dataları kaydedilen ve kimlik evrakları kopyalanan Ukraynalıların, Ukrayna ordusunun yanında savaşıp savaşmadığının yahut Ukrayna hükümetiyle öbür bir ilişkisi olup olmadığının belirlenmeye çalışıldığı tabir edildi.
“Ortadan kaybolma, öldürülme” tezleri
AGİT’in raporunda, bu merkezlerde binlerce Ukraynalıya makûs muamele yapıldığıyla ilgili tezler konusunda “ciddi endişe” duyulduğu; merkezlere getirilenlerin “sorgulamaya ve aşağılayıcı çıplak aramalara maruz kaldığına” dair haberler olduğu ve Kiev’deki hükümetle birlikte çalıştığına inanılan insanların “genellikle ortadan kaybolduğu” söz edildi. Raporda ayrıyeten, kimi Ukraynalıların hapsedilmek yahut öldürülmek üzere Rus denetimindeki bölgelere götürüldüğü aktarıldı.
AGİT’in Ukrayna Temsilcisi Evgeni Zimbalyuk, Rusya tarafından işgal edilen Ukrayna topraklarında bu biçim 20 kadar merkez olduğunu lisana getirdi. AGİT’in Perşembe günü yayınlanan raporu, Teşkilat tarafından belirlenen üç uzmanın 1 Nisan-31 Haziran ortasında bölgede yaptıkları müşahedelere dayanıyor.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin başladığı 24 Şubat’tan 1 Nisan tarihine kadar süren birinci müşahede sürecinin sonunda yayınlanan birinci raporda AGİT, “uluslararası insan haklarının ihlal edildiğine dair açık şablonların” tespit edildiğini söz etmişti.
Yeni yayınlanan raporda da, bilhassa ziyaret edilen Buça ve İrpin kasabalarında “Uluslararası insancıl hukukun önemli ihlallerinin” tespit edildiği belirtildi. Raporda, “Öldürülen sivillerin cesetlerine yapılan azap ve makûs muamele izleri de insanlık prensibinin hiçe sayıldığını göstermektedir” denildi. Çatışma sırasında sivillerin maksat alınarak öldürülmesi, tecavüz edilmesi, kaçırılması ve kitlesel olarak hudut dışı edilmesinin tekraren belgelendiği de raporda aktarıldı.
Rus güçlerinin Ukrayna’nın başşehri Kiev’in çabucak dışındaki Buça kentinden çekilmesinin akabinde ortaya çıkan manzaralarda, sokakların sivil giysili bireylere ilişkin çok sayıda cenaze ile dolu olduğu görülmüştü. Yetkili makamlar kentte 400 kadar ceset bulduklarını ve bunların çoğunluğunun iki toplu mezarda bulunduğunu tabir etmişti.
AFP / DÇÜ,ET