İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konut sahipliğinde BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de katıldığı merasimde Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden dünya pazarlarına yine ulaştırılabilmesi için imzalanan evrak geniş yankı uyandırdı. Alman basınında yer alan yorumlarda muahede memnuniyetle karşılanmakla birlikte, asıl uygulamanın kıymet taşıyacağı değerlendirmeleri dikkat çekiyor:
Frankfurter Rundschau gazetesinin yorumunda şu satırları okuyoruz:
“Ukrayna tahılının sevkiyatı için imzalanan mutabakata fakat Putin rejimi muahedeye uyar ve dünyanın hemen muhtaçlık duyduğu yiyecek unsurlarının Ukrayna’dan çıkışına sahiden müsaade verirse sevinilebilir. Maalesef Moskova’nın, üzerinde uzlaşılan koridorlara sonradan müsaade vermediğine sıklıkla şahit olundu. Örneğin sivillerin kuşatma altındaki Ukrayna kentlerini terk etmesi için kararlaştırılan koridorlar. Lakin çatışan tarafların haftalar süren görüşmeler sonrası BM ve Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yardımıyla her iki tarafın kaygılarını de gözeten bir plan oluşturması, umut doğuruyor. Rusya muhtemelen ulaşım araçlarına yönelik yaptırımlara karşın kendi buğdayını ülke dışına çıkarabilecek. Şimdiye kadar Rusya’nın ablukası nedeniyle mümkün olmayan tahıl sevkiyatının başarılı olması durumunda Rus otokrata teşekkür etmek gerekmiyor. Sonuçta Ukrayna’ya devletler hukukuna ters bir savaş başlatmasaydı bu acil durum da ortaya çıkmayacaktı.”
Magdeburg’da yayımlanan Volksstimme gazetesi, doğal gaz sevkiyatı konusunda Rusya ile yaşanan sıkıntılara işaret ederek tahıl ihracatının, Putin için yeni bir şantaj aracı haline gelebileceği yorumunda bulunuyor:
“Umut veren bir adım üzere görünüyor. Rusya ve Ukrayna, BM’nin arabuluculuğu ve Türkiye’nin dayanağıyla üçüncü dünyanın ivedilikle gereksinim duyduğu Ukrayna’dan tahıl ihracatını mümkün kılma konusunda anlaştılar. Neredeyse 25 milyon ton tahıl, Rus savaş gemileri ve Ukrayna’nın mayınları nedeniyle aylardır bloke durumda. Lakin varılan uzlaşma birinci etapta bir niyet bildirisinden ibaret. Doğal gaz sevkiyatındaki uygulamalardan deneyim ettiğimiz üzere Rusya, mevcut duruma nazaran değişen yeni şartlar koymakta sorun görmüyor. Rusya muahedeye attığı imza ile, Batı’ya başına estiği üzere şantaj yapabilmek için ahlaki ögeler içeren yeni baskı araçları edinmiş oldu. Mesela şöyle diyebilecekler: Taleplerimizi yerine getirmezseniz dünyanın en fakirleri maalesef açlık çekmeye devam edecek ve bu sizin suçunuz!”
Neue Osnabrücker Zeitung, muahedenin Rusya’nın Afrika ülkeleri ile münasebetleri geliştirmeye çalıştığı bir periyoda denk geldiğine dikkat çekiyor:
“Görünen o ki, milletlerarası baskı Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin için bile fazla geldi. En azından tahıl konusunda geri adım attı. Zamanlama hiç de rastlantısal görünmüyor. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, yeni muahedeler için gelişmekte olan ülkeleri kazanmak ve Rusya’ya karşı Batı’nın yaptırımlarına katılmalarını engellemek üzere Afrika’ya gidiyor. Ukrayna tahılını bloke etmeye devam etmesi Rusya için durumu zorlaştırırdı. Artık sevkiyat sahiden başlayacak mı, varılan karmaşık muahede işleyecek ve uygulanabilecek mi? Doğal gaz sevkiyatında olduğu üzere burada da birebiri geçerli. O da hiçbir şeyin garantide olmadığı. Putin her an baş parmağını tekrar aşağı indirebilir.”
Bayreuth kentinde yayımlanan Nordbayerischer Kurier gazetesinin yorumu ise şöyle:
“Ukrayna’dan tonlarca buğdayın yakında dünya pazarlarına erişip erişmeyeceği daha kesin değil. Mutabakat, tuzaklar ve geri çekilme imkanları sunuyor. Kaldı ki Ukrayna limanlarında altyapıdan geriye kalan şeyin durumu da, sınırsız iyimserliğe pek imkan tanımıyor.”
DW/BK,EC
