Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın basın sözcüsü Nazeli Bağdasaryan, Azerbaycan’ın geçen hafta yıldırım saldırısıyla bölgeyi geri alması öncesinde nüfusu yaklaşık 120 bin olan Dağlık Karabağ’dan 100 bin 480 kişinin Ermenistan’a geldiğini söyledi.
Bağdasaryan, Ermenistan’ı Dağlık Karabağ’a bağlayan Hakari Köprüsü’nden geçen haftadan bu yana toplam 21.076 aracın geçtiğini söyledi. Bazıları, Ermenistan’a giden tek yol olan virajlı dağ yolunun tıkanması nedeniyle günlerce sıraya girdi.
Dağlık Karabağ nüfusunun yüzde 80’inden fazlasının ayrılması, Azerbaycan’ın, uluslararası alanda kendi topraklarının bir parçası olarak tanınan bölgeye yönelik planları hakkında soru işaretlerine yol açıyor. Bölgenin ayrılıkçı etnik Ermeni hükümeti Perşembe günü yaptığı açıklamada, otuz yıllık bağımsızlık mücadelesinin ardından yıl sonuna kadar kendisini feshedeceğini söyledi.
Paşinyan, etnik Ermeni göçünün “doğrudan bir etnik temizlik eylemi ve insanları anavatanlarından mahrum bırakma” anlamına geldiğini iddia etti. Ancak Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, bölge sakinlerinin kitlesel göçünün “kişisel ve bireysel kararları olduğunu ve zorla yer değiştirmeyle hiçbir ilgisi olmadığını” söyleyerek bu tanımlamayı şiddetle reddetti.
İlgili bir gelişmede, Azerbaycan Başsavcılığı Cumartesi günü yaptığı açıklamada, cumhurbaşkanlığı danışmanı David Babayan’ın, Azerbaycanlı yetkililerin Cuma günü Dağlık Karabağ’ın ayrılıkçı hükümetinin eski dışişleri bakanını tutukladığını söyledi.
Babayan’ın tutuklanması, Dağlık Karabağ’ın ayrılıkçı hükümetinin eski başkanı Devlet Bakanı Ruben Vardanyan’ın Çarşamba günü Ermenistan’a geçmeye çalışırken Azerbaycan sınır muhafızları tarafından gözaltına alınmasının ardından geldi.
Tutuklamalar, Azerbaycan’ın askeri saldırının ardından bölgedeki hakimiyetini hızla güçlendirme niyetini yansıtıyor gibi görünüyor.
Bölgede otuz yıldır devam eden çatışmalar sırasında Azerbaycan ve Ermenistan’ın desteklediği ayrılıkçılar birbirlerini hedefli saldırılar, katliamlar ve diğer zulümlerle suçlayarak her iki taraftaki insanları derin bir şüphe ve korku içinde bıraktı.
Azerbaycan, Dağlık Karabağ’daki etnik Ermenilerin haklarına saygı gösterme sözü verirken, çoğu Ermeni, Azerbaycan yetkililerinin onlara insanca davranacağına veya dil, din ve kültürlerini garanti altına alacağına güvenmedikleri için kaçıyor.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 1994 yılında altı yıl süren ayrılıkçı çatışmalar sona erdikten sonra Dağlık Karabağ, Ermenistan’ın desteklediği etnik Ermeni güçlerinin kontrolüne girdi. Daha sonra, 2020’de altı hafta süren bir savaş sırasında Azerbaycan, Güney Kafkasya dağlarındaki bölgenin bazı kısımlarını ve çevredeki Ermeni güçlerinin daha önce hak iddia ettiği toprakları geri aldı.
Aralık ayında Azerbaycan, Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan tek yol olan Laçin Koridorunu, Ermeni hükümetini bölgedeki ayrılıkçı güçlere yasadışı silah sevkiyatı için kullanmakla suçlayarak kapattı.
Abluka nedeniyle zayıflayan ve Ermenistan liderliğinin çatışmadan uzaklaşmasıyla bölgedeki etnik Ermeni güçleri, Azerbaycan’ın taarruzunun başlamasından 24 saat sonra silah bırakmayı kabul etti. Azerbaycan’ın başkenti Bakü’deki yetkililer ile Dağlık Karabağ’ın ayrılıkçı yetkilileri arasında bölgenin Azerbaycan’a “yeniden entegrasyonu” konusunda görüşmeler başladı.
