Ankara,Osman Kavala hakkında Avrupa Kurulu tarafından başlatılan ihlal prosedürünün sonlanmasını istiyor. Türk hükümeti, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının icrasını denetleyen Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’ne bu hafta ilettiği bir mektupla, 2 Şubat 2022 tarihinde AİHM’ye yapılan müracaat temelinde başlatılan ihlal prosedürünün geri çekilmesini istedi. Ankara, bu talebe münasebet olarak Osman Kavala’nın 25 Nisan 2022 tarihinden itibaren “tutuklu” değil “hükümlü” statüsünde olmasını gösterdi.
AİHM’nin Osman Kavala hakkında 10 Aralık 2019 tarihinde açıkladığı kararın, tutukluluk şartlarıyla ilgili olduğunu belirten hükümet, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin Seyahat Davası’nda 25 Nisan 2022 tarihinde açıkladığı kararla birlikte Kavala’nın “hükümlü” statüsüne geçtiğini ve bu durumun AİHM kararı kapsamına girmediğini savundu. Ankara ayrıyeten, Kavala’nın 9 Mart 2020 tarihinden bu yana AİHM kararına temel oluşturmayan suçlamalar kapsamında tutuklu olduğu görüşünü ileri sürdü.
“AİHM kararı dışında”
Ankara, 10 Aralık 2019 tarihli AİHM kararının yerine getirildiği görüşünü savunup, Osman Kavala hakkında mahkumiyet kararı sonrası başlayan tutukluluk sürecinin ihlal prosedürü kapsamına giremeyeceğini, çünkü bu mahkumiyet kararının AİHM tarafından ele alınmadığı tezini öne sürüyor.
Bu hususta karar verme yetkisinin yargı organlarına ilişkin olduğunu belirten Ankara, Türkiye’de iç hukuk yolları tamamlandıktan sonra Osman Kavala’nın AİHM’ye ek bir müracaatta bulunabileceğini söylüyor.
Bakanlar Komitesi’ne çağrı
Ankara, bu münasebetleri öne sürerek Bakanlar Komitesi’nden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) AİHM kararlarının bağlayıcılığı ve infazıyla ilgili 46’ncı unsuru temelinde başlattığı ihlal sürecine son vermesini istiyor. Bu sürecin devam ettirilmesinin, Kavala hakkındaki mahkumiyet kararı sonrası tutukluluk devrinin “mahkeme kararı olmaksızın hukuka alışılmamış bulunduğu manasına geleceğini” savunuyor. Bakanlar Komitesi’ne “kendisini Mahkeme yerine koymaması” davetinde bulunan Ankara, Osman Kavala’nın mevcut tutukluluk halinin “başka bir müracaata bahis olabileceği” görüşünü de lisana getirmekte.
Kavala’nın avukatlarından itiraz
Osman Kavala’nın avukatları ise hükümetin tezlerini reddediyor. Avukatlar, Bakanlar Komitesi’ne gönderdikleri dokümanda, Kavala’nın 10 Aralık 2019 tarihli AİHM kararından bu yana “keyfi ve makûs niyetli” biçimde mahpusta tutulduğunu belirterek, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 25 Nisan 2022 tarihli ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası kararının AİHM’nin daha evvel inceleyip ihlal bulmadığı temele dayandığına işaret etti.
AİHM, Kavala’nın “suç teşkil eden bir faaliyet içerisine girdiğini ortaya koyacak olgular, bilgi ya da ispat olmaksızın, cebir ve şiddet kullanarak hükümeti ortadan kaldırmaya teşebbüs kabahatini işlediği istikametinde makul bir kuşku doğamayacağı” ve Kavala’ya atfedilen hareketlerin, “cebir ve şiddet kullanarak hükümet tersi bir ayaklanmayı organize ettiği ya da finanse ettiği istikametinde kuşku oluşturacak yeterlilikte olmadığı” sonucuna varmıştı. Mahkeme, bu tespitler temelinde AİHS’nin özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5’inci unsurunun ihlaline hükmetmişti.
Avukatlar, ihlal prosedürü kapsamında AİHM’nin, “Kavala hakkında, cürüm işlediği istikametinde makul bir kuşkunun olmadığı bir ortamda mahkumiyet kararı verilmesi” konusunda da görüş belirtmesini istiyor.
AİHS ve Anayasa’nın 90’ıncı hususu temelinde AİHM kararlarının Türk mahkemeleri için “bağlayıcı” olduğunu hatırlatan avukatlar, AİHM’nin Kavala kararının uygulatılması için Bakanlar Komitesi’ne “elindeki tüm yetkileri kullanması” davetinde bulundu.
AİHM ihlal prosedürüyle ilgili görüşünü hangi tarihte açıklayacağı şimdi bilinmiyor. AİHM, 10 Aralık 2019 tarihli Kavala kararının Türkiye tarafından uygulanmadığı tarafında görüş belirtirse, alınacak tedbir ya da yaptırımları değerlendirmesi için davayı Bakanlar Komitesi’ne gönderecek. Kararın uygulandığı istikametinde görüş açıklaması halinde, dava, incelenmesine son verilmesi için Bakanlar Komitesi’ne iletilecek.
