Anayasa Mahkemesi (AYM), 2021 yılında Cumhurbaşkanlığı tarafından edinilecek taşıtların cinsi ve fiyatının bu kurumun üst yöneticisi tarafından belirleneceği kararını anayasaya karşıt bularak, iptaline karar verdi. Kararın münasebetinde, bu düzenlemeden Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı dışında kalan Cumhurbaşkanlığı’nın tamamının yararlanmasının mümkün olmadığı, bunun Taşıt Kanununa ters olduğu vurgulandı.
AYM; 2020 ve 2021 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunlarının iptali istemiyle CHP’nin açtığı davalarla ilgili kararını açıkladı. 24 Şubat 2022’de görüşülen lakin münasebetinin yazımı nedeniyle bugün (8 Ağustos) Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, geçmiş iki yıla ait bütçe kanunlarında kısmi iptal kararları verildi.
AYM; her iki bütçe yılı kanununda yer alan “Cumhurbaşkanlığı ve TBMM tarafından edinilecek taşıtların cinsi ve fiyatı bu kurumların üst yöneticileri tarafından belirlenir” kararını anayasaya alışılmamış bularak iptal etti.
2021 yılına ait verilen iptal kararının münasebetinde, 2879 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Teşkilatı Kanunu’nda Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik kuralına uygun biçimde yerine getirilmesini sağlamak hedefiyle Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı hakkında 237 sayılı Taşıt Kanununun uygulanmayacağı belirtildi.
Kararda, “Cumhurbaşkanlığı bütçesinin temel olarak kullanıldığı Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı ve DDK’dan sadece Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı hakkında kimi kanunların uygulanmayacağını belirten bu düzenlemenin, Cumhurbaşkanlığının tamamına teşmil edilmesi mümkün değildir. Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı için edinilecek taşıtlar tarafından 237 sayılı Kanun kararları ile bağlı değilken, Cumhurbaşkanı yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı siyaset konseyleri ve DDK 237 sayılı Taşıt Kanunu kararlarına tabidir” denildi.
Anayasa Mahkemesi, bu kuralla Cumhurbaşkanlığınca edinilecek taşıtlar ortasında bir ayrıma gidilmeksizin tüm taşıtların cinsini ve fiyatını belirleme yetkisinin kurumun üst yöneticisine tanınması suretiyle 237 sayılı Taşıt Kanununun 9. ve 10. Hususlarının 2021 yılı için uygulanamaz hale getirildiği tespitinde de bulundu.
TBMM Başkanı’nın yetkisi de iptal edildi
Bu ortada Yüksek Mahkeme, TBMM’de edinilecek taşıtların cinsi ve fiyatının TBMM Lideri tarafından belirleneceği kararını de iptal etti.
Taşıt Kanunu uyarınca kamu yönetimlerinin edinebilecekleri taşıtların cinsinin ve bedellerinin Bütçe Kanununda gösterilmesi gerektiği belirtilen kararda, TBMM Başkanı’na tanınan yetkinin ise Taşıt Kanunu’nda değişiklik yapılması manasına geldiği tabir edildi.
Kararda, “Bu yetkinin TBMM Liderine tanınması bütçe kanunlarıyla mevcut kanun kararlarının açık yahut zımnen değiştirilemeyeceği temeliyle bağdaşmamaktadır” denildi.
İdari İşler Başkanlığı’nın yetkisine tırpan
Öte yandan 2021 yılına ait Cumhurbaşkanlığı Bütçesinde yer alan düzenlemeyle; İdari İşler Başkanlığı’na ilişkin her türlü taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, imal ve tamire ait talep ve gereksinimlerin THY, kamu kurum ve kuruluşları ile sermayesi yarıdan fazlası kamuya ilişkin kuruluşlara bedelli yahut bedelsiz olarak yaptırılmasının önü açılmıştı.
Anayasa Mahkemesi, bu düzenlemeyi da anayasaya ters buldu ve iptaline hükmetti. Kararın münasebetinde, “Her ne kadar Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı hakkında 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun uygulanmayacağı söz edilse de mal, hizmet, imal ve tamir işlerinin üretiminde anılan yönetim büsbütün özgür bırakılmamıştır” denildi.
Kamu yönetimlerinin birbirlerine bedelli yahut bedelsiz mal ve hizmet evresine imkân sağlayan taleplerinin 6 başka kanunda düzenlendiği anlatılan gerekçeli kararda, “Eğer bir talep yahut gereksinim karşılığı bir kaynak kullanılacaksa bunun tabi olacağı yordam ve temellerin neler olduğu olağan kanunların konusunu oluşturmaktadır” münasebetine yer verildi.
