Türk Ceza Kanunu’na halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma kabahatini ekleyen ve bu suça mahpus cezası Travesti öngören 40 unsurluk Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Adalet Kurulu’nda AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi
Kamuoyunda dezenformasyon yasası olarak da isimlendirilen kanun izmir Travesti teklifi birinci olarak geçen yıl yaşanan orman ve sel felaketlerinin akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kelamlarıyla gündeme gelmişti Erdoğan orman yangınları ile sel baskınları süreciyle ilgili yaptığı bir konuşmada Biz Konya Travesti yalnızca yangınlarla savaşmıyoruz Muhalefet palavra terörü estiriyor diyerek AKP kümesine bu mevzuda bir yasa hazırlanması talimatını vermişti Bu sürecin akabinde AKP ve MHP milletvekilleri birlikte hazırladıkları 40 unsurluk kanun teklifini TBMM Başkanlığına sundu Teklif Adalet Komitesi’nde da iki gün süren görüşmelerin akabinde kabul edildi
Tartışmalı maddeler
Teklifin en çok tartışılan hususu ise internet medyası ile toplumsal medyadaki paylaşımlara yönelik mahpus cezası öngören husus oldu Teklifin 29’uncu unsuruna nazaran halk ortasında dehşet ve panik yaratmak hedefiyle kamu barışını bozma üzere münasebetlerle halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayan bireyler bir yıldan üç yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak Failin cürmü kimliğini gizleyerek ya da bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi halinde ceza yarı oranında artırılacak
Yargıtay üyesi belirlilik prensibine dikkat çekti
Teklifin komitedeki görüşmeleri sırasında Yargıtay 8’inci Dairesi Üyesi İhsan Baştürk’ün itirazları dikkat çekti Anayasa Mahkemesi’nin daha evvel verdiği iptal kararlarında belirlilik prensibine dikkat çektiğini hatırlatan Baştürk kelam konusu hususta yer alan kavramların belirlilik unsuruna uymayacağını söyledi Ülkenin iç ve dış güvenliği ile kamu barışını bozma kavramlarının uygulamada sorun yaratacağını kaydeden Baştürk teklifte yer alan alenen yayma sözünün de tıpkı biçimde kıymetlendirilmesi gerektiğini tabir etti
Yaman Akdeniz Endişe iklimi oluşturulacak
Siber hukuk uzmanı Yaman Akdeniz de toplumsal medya hesabından düzenlemeye reaksiyon gösterdi Teklifin yasalaşmasının çabucak akabinde AKP’nin 2023 seçimleri öncesindeki en değerli silahlarından birine dönüşeceğini savunan Akdeniz Korku iklimini oluşturacak Bunu yazdığım için bile soruşturulabilirim artık Bunu fark etmek için hukukçu olmaya da gerek yok sözünü kullandı Akdeniz Halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma’ kabahati siyasi nitelikli haber ve içerikleri amaç alacak ‘endişe duyan’ hassas vatandaşların hata duyuruları ile binlerce kişi soruşturulacak bunlar ‘kamu barışını bozmaya elverişli’ olmasa dahi aylarca soruşturmalar devam edecek dedi
Teklifte neler değişti hangi düzenlemeleri içeriyor
Komisyondaki görüşmeler sırasında muhalefet ve basın meslek örgütlerinin itirazları üzerine birtakım hususlarda değişikliğe de gidildi
Teklifin birinci halinde müddetli yayınlarda beyanname verilmesi için İstanbul Asliye Ceza Mahkemeleri görevlendirilmişti Bu unsur iş yükünün genele yayılması için çıkarıldı
İnternet haber sitelerinde bir hafta yayınlanması öngörülen tekzip müddeti de 24 saate düşürüldü
Yabancı medya mensuplarının basın kartı alabilmesi için öngörülen Türkiye’de çalışma izni de Milletlerarası İşgücü Kanunu olarak değiştirildi
Basın ahlak temellerine muhalif davranışlarda bulunulması halinde basın kartının iptalinde İrtibat Başkanlığına yetki verilmesinden vazgeçilerek bu yetki kurula verildi
Basınla ilgili faaliyet göstermeleri koşuluyla sendikaların yanı sıra kamu faydasına faaliyette bulunduğu cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine basın kartı verilebilmesini öngören unsurdan de cumhurbaşkanı kararı tabiri çıkartıldı
Teklifle internet haber siteleri vadeli yayın kapsamına alınacak Bu sitelerde çalışanlar basın kartı alabilecek Basın kartı başvurusu Bağlantı Başkanlığı’na yapılacak Basın kartı resmi nitelikte bir kimlik evrakı olarak kabul edilecek
Kimler basın kartı alabilecek
Basın kartı alabilecek bireyler ise teklifte şöyle sıralandı
Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensupları vadeli yayınların sahipleri yahut hukukî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare konseyi liderleri medya kuruluşları ismine hareket eden ve vazife alanı Türkiye’yi kapsayan yabancı medya mensupları ile misyon alanı Türkiye’yi kapsamamakla birlikte süreksiz bir mühletle Türkiye’ye haber hedefli gelen yabancı medya mensupları yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının Türk vatandaşı sahipleri ve çalışanları yurt dışında hür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensupları medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu çalışanı medya alanında faaliyet göstermeleri kaidesiyle sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticileri
Basın Kartı Komitesi 9 üyeden oluşacak Komitede İrtibat Başkanlığı’nı temsilen iki üyenin yanı sıra emekçi sendikası formunda faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye ile irtibat fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından başkanlıkça belirlenecek bir üye de yer alacak Üyelerin vazife müddeti iki yıl olacak
BTK’ya bant daraltma yetkisi
Teklifle Bilgi Teknolojileri Kurumu’na BTK da geniş yetkiler tanınıyor Buna nazaran BTK toplumsal ağ sağlayıcılarının içerikten çıkarılma ya da erişimin engellenmesi kararlarını yerine getirmemesi halinde yüzde 90’a kadar bant daraltma yetkisini kullanabilecek Teklifle kanuna Şebekeler üstü hizmet ve Şebekeler üstü hizmet sağlayıcı tarifleri da eklenecek Bu tanımla anlık iletileşme uygulamaları da toplumsal medya platformları üzere düzenlenebilecek ve BTK bu platformlardan bilgi talebinde bulunabilecek
