Hafta başında bir indirim marketinin haftalık afişindeki eserlerin ortasına toplumsal medya kullanıcıları tarafından psikolog hizmeti eklenmesi gündem oldu. İlgili afişe seans başı 200 lira fiyatla sonradan yerleştirilen psikolog, kamuoyunda geniş çaplı bir tartışma başlattı ve ekonomik krizde zati kıymetli olan psikolog hizmetlerine erişimin zahmetini gündeme getirdi.
Bu afiş geçersizdi, pekala Türkiye’de gerçekte durum ne? Psikologlar ne diyor?
İlk olarak bu paylaşımın bir meslektaşları tarafından yapıldığını düşündüklerini belirten Türk Psikologlar Derneği Etik Konseyi Üyesi Ümit Taş, “Bu paylaşım bir gerçeği yansıtmıyor fakat vatandaşın psikologlara ve bu hizmetlere gereksinimi artarken öteki taraftan da buradaki erişimin giderek zorlaştığını görüyoruz” diyor.
DW Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede devlet hastanelerindeki yoğunluğa dikkat çeken Taş’a nazaran randevu sisteminde önemli sarkmalar mevcut ve hastaneler eliyle buradaki talebin karşılanması çok güç.
Mevcut kurallarda halkın terapi muhtaçlığının arttığını söyleyen Taş, bunun için öncelikli olarak aile hekimliklerine birer psikolog ataması yapılması gerektiğini, akabinde da psikologlar tarafından verilen hizmetler için sigorta kapsamının genişletilmesinin koşul olduğunu tabir ediyor.
Taş, böylelikle halkın hem maddi olarak hem de vakit olarak bu hizmete ulaşmakta yaşadığı dertlerin hafifletileceğinin altını çiziyor.
Devlet hastanelerinde yetersiz
Psikolog hizmetlerinin dünyanın her yerinde hayli değerli olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Acar Baltaş, hayli şahsî ve kıymetli olan bu hizmetin bir psikolog ile danışanı ortasındaki 40-50 dakikalık seansta şekillendiğini belirtiyor.
DW Türkçe’ye değerlendirmelerde bulunan Baltaş, bu görüşmenin devlet hastanelerinde gereğince verimli verilmesinin hayli sıkıntı olduğunu tabir ediyor. Tüm dünyada dar gelirli vatandaşların bu hizmete erişmekte zorlandığını anlatan Baltaş, o yüzden devlet hastanelerinde bu hizmetin gereğince ve gerçek biçimde verilebilmesinin de epey kıymetli olduğunu vurguluyor.
Baltaş, bu noktada halkın düşen alım gücüne dikkat çekiyor. Ekonomik zorlukların bu hizmetin alınamamasında tesirli olduğuna değinen Baltaş, birebir vakitte ekonomik zorluklar nedeniyle de önemli bir terapi gereksiniminin bulunduğunu söylüyor.
Pandemi periyodunda psikologlara olan gereksiniminin kıymetinin daha fazla anlaşıldığını söz eden Türk Psikologlar Derneği Etik Konseyi Üyesi Ümit Taş da bu sürecin devamda yaşanan ekonomik zorlukların, iş kayıplarının, yas süreçlerinin ve aile içi sorunların şu an terapiye gelenlerin en büyük meseleleri olduğunu anlatıyor.
Taş, ekonomik sıkıntıların aile içindeki ve evliliklerdeki problemleri da tetiklediğini bu durumda insanların sıklıkla çift terapilerine gereksinim duyduğunu anlatıyor. Taş, toplumda terapi muhtaçlığının bu periyotta önemli bir birikim gösterdiğini ve kamu tarafından sağlanan hizmetlerin bu talebe karşılık veremeyeceğini lisana getiriyor.
Uzman psikologlar, toplumun bu taraftaki gereksinimlerine en yanlışsız halde karşılık verilmesi gerektiğini bunun için de bilimsel ve yasal yolların epeyce kıymetli olduğuna da işaret ediyor.
Sahte terapi uyarısı
Ancak son devirde toplumsal medya üzerinden kendisini terapist, ömür koçu, terapi uzmanı üzere sıfatlarla tanıtan ve hizmet veren şahıslara karşı da önemli bir ihtarları var.
Unvan sahteciliğinin halk sıhhati üzerinde önemli olumsuz tesirler barındırdığını söyleyen Türk Psikologlar Derneği Etik Şurası Üyesi Ümit Taş, “Maalesef bu bahiste çok önemli şikayetler alıyoruz. Uzmanlığı, yeterliliği ve evrakı olmayan kimi bireylerce terapi hizmeti veriliyor. Halkın düzmece psikologlardan uzak durması gerekiyor. Halkın sıhhatini tehlikeye atıp onları maddi ve manevi olarak yıpratan bu şahıslardan uzak durmaları lazım. Bunun için terapi alacakları bireylerle ilgili kuşkuları varsa derneklere sorabilirler. Kesinlikle onlara da eğitim bilgilerini, üniversitelerini, diplomalarını sorsunlar. Ya da bir referansla hareket etsinler” diyor.
Uzmanlar terapinin kıymetli bir hizmet olduğunun altını çizerken birebir vakitte ruhsal sıhhatin fizikî sıhhat kadar kıymetli olduğunu ve bu yüzden bu hizmetin de alınması gerektiğini vurguluyor. Vatandaşın düşen alım gücü ve yaşadığı zorluklar düşünüldüğünde bu hizmete olan erişimi de zorlaşıyor.
Ucuza ve online terapi mümkün mü?
Prof. Dr. Acar Baltaş’a nazaran terapiye muhtaçlığı olan bir kişinin hiç terapi almaması epey olumsuz sonuçlar doğurabilir. Burada fiyatların hizmetin alındığı yere/kişiye nazaran değiştiğini belirten Baltaş, “Bu hizmetin alındığı alana, hizmeti veren kişinin pozisyonuna ve hatta eğitimine nazaran değişebilir. Sonuçta o da bu kademeye gelmek için para ve vakit harcamış. Lakin şöyle kıymetli bir husus var hizmeti veren kişinin uzman olması kuralıyla bir kişinin ucuza ya da online terapi alması hiç almamasından iyidir” yorumunda bulunuyor.
Türk Psikologlar Derneği Etik Heyeti Üyesi Ümit Taş, bu hususta yetkinliğin değerine vurgu yapıyor. İlgili psikoloğun eğitimli, uzman ve evrakları bulunduğu taktirde online olarak terapi vermesinin çok kıymetli bir farkı olmadığını artık psikolojide online terapinin de yerinin bulunduğunu anlatıyor.
Depresyona karşı neler yapılabilir?
To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video
Yüz yüze terapinin her vakit öncelikli olduğunu hatırlatan Taş, bu hususta mesleksel düzenlemelerin eksikliğine değiniyor.
Ruh sıhhatin yasası ve meslek yasası hakkında psikologların değerli taleplerinin bulunduğunu belirten Taş, “Bir meslek odası olsa tahminen fiyatlar konusunda bir tarife olabilirdi. Şu an için fiyatlar neden düşük ya da neden yüksek denemez ancak oda olsaydı bu hususta bir yol çizebilirdi” diyor.
Mezun ve istihdam sorunu var
Bu hususta dernek olarak öteki değerli taleplerini de sıralayan Taş’a nazaran üniversitelerin psikoloji kısımlarında bir baraj olmaksızın öğrenci kabul edilmesi değeri bir badire.
Burada ilgili puan sonunun muvaffakiyet derecesi yüksek olacak biçimde güncellenmesi gerektiğini vurgulayan Taş, “Sürekli yeni psikoloji kısımları açılıyor. Özel üniversitelerde bu eğitimleri verecek kâfi akademik takımın olduğunu düşünmüyoruz. Yılda yaklaşık 13 bin mezun veriliyor. Bu dalda kıymetli bir istikrar sorunu doğuruyor. Burada bir sonlandırma şart” diyor.
Bu durumun büyük bir istihdam sıkıntısını da beraberinde getirdiğini söyleyen Taş, bir balon oluştuğunu lisana getiriyor.