Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan Çarşamba günü partisinin küme toplantısında Taksim Escort bayan Seyahat Parkı protestolarına katılanlar için çürük ve sürtük sözlerini kullandı Çok sayıda kişi ile siyasi parti ve sivil toplum örgütü temsilcileri Erdoğan hakkında cürüm duyurusunda bulundu
Türk Lisan Kurumu sözlüğü Escort Taksim sürtük sözünü Vaktini çok gezerek geçiren meskeninde oturmayan kadın aynı anda birden fazla şahısla gönül eğlendiren kadın ya da hayat kadını tabirleriyle tanımlıyor Lisan Derneği Sözlüğü’ne nazaran de bu söz Taksim Escort bir küfür
Pekala sürtük üzere sözler kabahat ögesi teşkil ediyor mu Ya da vatandaşları için bu tip sözler kullanan bir cumhurbaşkanının yargılanması mümkün mü
‘SÜRTÜK’ DEMEK KABAHAT MUDUR
BBC Türkçe ‘ye konuşan hukukçulardan emekli ceza hakimi ve Yargıçlar Sendikası’nın eski İdare Konseyi Üyesi İbrahim Fikri Talman’a nazaran birine sürtük demek cürüm
Bu hususlarda emsal çok fazla yargılama yaptığını söyleyen Talman Bu tabirin de cürüm tabiri olarak kabul edilmesi gerekiyor diyor
Pekala bir bireye hakaret etmekle bir topluluğa hakaret etmek ortasında nasıl bir fark var Örneğin bir gazeteciye sürtük demekle Bütün gazeteciler ‘sürtüktür’ demek yargılama açısından fark yaratır mı
Talman bu soruya şöyle cevap veriyor
Belli bir kişi kast edilmiyor evet Lakin kendisini mağdur hisseden yahut reaksiyon göstermeyi hak gören her kişi şikayet edebilir ve bu da yargılama konusu yapılabilir
Dün Cumhurbaşkanı aşikâr bir bayanı ya da şahısları kastederek söylemedi Seyahat olaylarına katılan bayanları kastetti Kendini mağdur hisseden çok kişi vardır Bunu görüyorum da Haklı olarak da şikayette bulunulabilir
Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Prof Dr Mustafa Ruhan Fazilet ise muhatabın âlâ belirlenmesi gerektiğini söylüyor
Hakaret hatalarında muhatap kişi etrafının ne kadar genişse hakaretin de o ölçüde meçhul olacağını belirten Prof Dr Fazilet Ama kitle ne kadar dar tutulursa telaffuzun hakaret cürmünü oluşturduğunu söyleyebiliriz diyor ve şöyle devam ediyor
Ama anladığım kadarıyla Seyahat Parkı hareketlerine katılan bireyleri maksat alarak söylenmiş kelamlar Bu sözlerle ne kadar geniş bir kitle gaye alındı o mahkemelerin değerlendireceği bir mevzu
‘CUMHURBAŞKANI HAKKINDA HATA DUYURUSUNDA BULUNULABİLİR YA DA TAZMİNAT DAVASI AÇILABİLİR’
Talman’a nazaran kelam konusu sözün Cumhurbaşkanı tarafından lisana getirilen bir tabir olması da bir şeyi değiştirmiyor ve tekrar hata teşkil ediyor
Talman söz konusu hakareti nedeniyle örneğin bayanların Cumhurbaşkanı’na tazminat davası da açabileceğini söylüyor
Bunun önünde yasal bir mahzur olmadığını vurgulayan Talman Ancak bu bahis anayasa hukukçuları ortasında da ceza hukukçuları ortasında da tartışmalıdır Ben bir ceza hukukçusuyum ve böylesi bir davanın açılması gerektiğini savunuyorum diyor
Anayasa’da Cumhurbaşkanı’nın yargılanması konusunda bir kabahat ayrımı yapılmadığını lisana getiren Talman Kasıtlı ya da taksirli hatalar halinde bir ayrım yoktur diyor
Talman örneğin Cumhurbaşkanı’nın direksiyonda olduğu ve karışabileceği mümkün bir trafik kazası nedeniyle de yargılanabileceğini söylüyor
Fakat Talman Anayasa’nın bunu sıkı bir biçime bağladığını belirterek Bunun için oldukça bir prosedür gerekiyor Bu yüzden böylesi ceza davalarının açılabileceğini sanmıyorum Fakat isteyenlerin bilhassa bayanların bu berbat söz nedeniyle başvurup şikayetçi olmaları mümkün formunda konuşuyor
Suç duyurusunda bulunmaktansa tazminat davası açmak daha sağlıklı İsteyen her birey tazminat davası açabilir
CUMHURBAŞKANI İSTEDİĞİ HER KELAMI SÖYLEYEBİLİR Mİ
Son yıllarda Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlamasıyla insanlara açılan davaları işaret eden çok sayıda kişi ve kurum Erdoğan’ın sürtük telaffuzuna reaksiyonla karşılık verdi ve Erdoğan istediği her kelamı söyleyebilir mi sorusunu sordu
Talman buna Hayır yanıtını veriyor ve şöyle devam ediyor
Anayasa bunu düzenlemiş Cumhurbaşkanı’nın bir kabahat işlemesi durumunda nelerin olabileceğini yordama bağlamış Cumhurbaşkanı’nın insanlara hakaret etmesi ahlaken vicdanen sağlıklı bir tavır mudur Hayır Üstelik bir devletin başı bu kişi Hiç etik bir hal değil Seyahat olaylarını eleştirir ya da kınarsınız lakin Cumhurbaşkanı da olsanız kimseye hakaret etme imkanınız yoktur
CUMHURBAŞKANI BİR CEZA DAVASINDA NASIL YARGILANABİLİR
Anayasa hukukçusu Atagün Mert Kejanlıoğlu Cumhurbaşkanı’nın yargılanmasının Anayasa’nın 105 Hususuna nazaran mümkün olduğunu söylüyor
Cumhurbaşkanı’nın yargılanma sürecini anlatan Kejanlıoğlu Anayasa Mahkemesi’nin Meclis soruşturması üzerine bu yargılamayı Büyük Divan sıfatıyla yapılabildiğini belirtiyor
Kejanlıoğlu’na nazaran bunun için sürecin birinci adımında TBMM üye tam sayısının 600 salt çoğunluğunun 301 Cumhurbaşkanı’nın bir kabahat işlediği savıyla vereceği önergeyle soruşturma açılması istenebiliyor TBMM’nin önergeyi en geç bir ay içinde görüşmesi gerekiyor
Sonraki adımsa meclis üye tam sayısının beşte üçünün 360 saklı oyuyla soruşturma açılıp açılmayacağına karar vermesi
Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde soruşturmayı TBMM’de oluşturulan bir kurul yürütüyor
Daha sonra ise soruşturma kurulunun raporu TBMM Genel Şurası’nda görüşülüyor ve Meclis üye tam sayısının üçte ikisinin 400 kapalı oyuyla Ulu Divana sevk kararı alabiliyor
Bu durumda Şanlı Divan’daki yargılamanın üç ay içinde tamamlanması gerekiyor Fakat bu müddette tamamlanamazsa bir kereye mahsus olmak üzere üç aylık ek mühlet verilmesi mümkün Bu mühlet zarfında da yargılama kesin olarak tamamlanıyor
Kejanlıoğlu ayrıyeten Anayasa’ya nazaran Cumhurbaşkanı’nın misyon mühleti bittikten sonra dahi vazife müddeti içinde işlediği kabahatlerden dolayı bu formda yargılanacağını söylüyor
Anayasa’ya nazaran Anayasa Mahkemesi’nin misyon ve yetkisinin Cumhurbaşkanı’nı vazifesiyle ilgili kabahatlerden dolayı Şanlı Divan sıfatıyla yargılamak olduğunun altını çizen Kejanlıoğlu Burası çetrefilli ve görüş birliğinin olmadığı kısım diyor ve bu noktada iki temel görüşün olduğunu şu sözlerle anlatıyor
Bir görüşe nazaran 105 Unsur çok açık ve kapsayıcı Anayasa Mahkemesi’ne tüm hataları kapsayan bir yetki veriyor Cumhurbaşkanı o yüzden misyon müddetince işlediği tüm cürümlerden vazifesi boyunca yahut misyonu bittikten sonra lakin Meclis soruşturması sonrası Anayasa Mahkemesi tarafından yargılanabilir Her şey bu kadar kolay
Diğer görüş ise Anayasa’nın 148 Unsuru’nun özel nitelikte bir karar olduğunu tez ediyor ve 105 Unsurdaki ‘bir suç’ tabirinin bu kararla yorumlanması gerektiğini söylüyor
CUMHURBAŞKANI’NIN DOKUNULMAZLIĞI VAR MI
İkinci görüşle Cumhurbaşkanı’nın yalnızca vazifesiyle ilgili hatalardan Büyük Divan’da yargılanacağının altını çizen Kejanlıoğlu şöyle devam ediyor
Cumhurbaşkanı misyonuyla ilgili olmayan şahsî kabahatlerinden dolayı ise rastgele bir vatandaş üzere ceza mahkemelerinde Ceza Muhakamesi Kanunu uyarınca yargılanır Bu durumda Cumhurbaşkanı’nın rastgele bir vatandaşa kıyasla sahip olduğu avantaj ise Anayasa’da açık karar olmamasına karşın milletvekilleri üzere misyonda olduğu mühlet boyunca dokunulmazlıktan yararlanması
Fakat dokunulmazlık sorununun Anayasa’daki karar yokluğu nedeniyle geçmişte tartışmalı bir mevzu olduğunu söz eden Kejanlıoğlu Yargıtay’ın 11’inci Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün Kayıp Trilyon davasıyla ilgili verdiği bir karara atıf yaparak Bu karar sonrası Cumhurbaşkanı’nın vazife müddeti boyunca milletvekilleri üzere dokunulmazlıktan yararlandığını söylemek mümkün diyor
Prof Dr Fazilet Şanlı Divan pozisyonundaki Anayasa Mahkemesi’nin üyelerin birçoklarının aslında Cumhurbaşkanı’nın atadığı şahıslar olması mevcut Meclis aritmetiği nedeniyle Cumhurbaşkanı’nın rastgele bir hatadan ötürü yargılanabilmesini fiilen imkansız buluyor
Yeni Anayasal sistemde Cumhurbaşkanı neredeyse sokakta birini öldürse dahi fiilen bir cezasızlık durumu ortaya çıkıyor yargılanması mevcut Meclis yapısı içerisinde mümkün değil
