Tartu, Estonya’nın ikinci büyük şehridir ve 2024 Avrupa Kültür Başkentlerinden biridir.
Bir üniversite şehri, Estonya’nın ilk tiyatrosuna ev sahipliği yapmış, ilk gazetesi yayınlanmış ve ilk şarkı festivali düzenlenmiştir.
Tartu’da geleneksel halk danslarından çağdaş arka plana kadar her şey var.
Eskiyi yeniyle kucaklamak
İlk durağımız Aparaaditehas’ın yaratıcı alanıydı; eski bir fabrika kompleksi olan ve şimdi sanatçıların popüler bir buluşma noktası haline gelen.
“Çok canlı bir şehir olduğunu düşünüyorum. Bu duygu çok gençlik dolu,” diyor Tartu 2024’ün Jaan Ulst Program bölüm müdürü.
Aparaaditehas ayrıca Uluslararası sanatçılar için sanatçı alanlarına da ev sahipliği yapıyor. Haki Galerisinde Ukraynalı sanatçı Viktoria Berezina çalışmalarını Euronews’e gösteriyor. Berezina, Rus işgalinden sonra Herson’daki evinden kaçtı.
“Burada yaşamayı ve bu yaratıcı ortamda var olmayı gerçekten seviyorum. Burada çok geniş bir sanatçı topluluğu var. Birbirimizi tanımak, iletişim kurmak, arkamı göstermek ve Ukrayna’da olup bitenler hakkında konuşmak için harika bir şans” diyor Berezina.
Setomaa’nın geleneksel yaşamı
Modern Estonya kültürü zamanla gelişiyor. Ülkenin güneyinde Setomaa’da
Ülkenin en eski etnik gruplarından biri olan Seto, asırlık geleneklerini korumaya çalışıyor.
Setomaa’ya varmak biraz zamanda geriye adım atmak gibi hissettirebilir. Rusya sınırındaki bölgede Seto halkı yaşıyor. Yüzyıllardır şiddetle sürdürdükleri kendi lehçeleri, dinleri ve gelenekleri var.
Yüz yıl önce bu tamamen %100 sözlü bir kültürdü” diye açıklıyor Setomaa tur rehberi Helen Külvik. “İnsanlar okuma yazma bilmiyordu ve sahip olduğunuz her bilgiyi sözlü olarak aktarmanız gerekiyordu.”
“Sık sık bunun bir müzikalin içinde yaşamak gibi bir şey olduğunu düşünüyorum çünkü Setos’un her duruma uygun şarkıları var; çalışmak, çobanlık yapmak, parti yapmak için. Bilgi, gelenek ve masallar bu şekilde aktarıldı” diye ekliyor Külvik.
Seto’nun işten festivallere kadar her duruma uygun şarkıları var. Bilgi ve hikayeler gelecek nesillere bu şekilde aktarıldı.
Külvik yıllardır Seto topraklarında yaşıyor. Bizi Leelo adı verilen Seto’nun çok sesli şarkı söyleme geleneğiyle tanıştırdı. Yaklaşık 2000 yıl önce ortaya çıktığına inanılıyor. Seto halkının kültürel kimliğinin temel bir parçası olarak kabul edilir.
Ancak şarkı söylemeden önce kişinin uygun şekilde giyinmesi ve geleneksel kıyafetler giymesi gerekir. Setolar geleneklerini kıskanmazlar ve aslında ziyaretçileri geleneksel kıyafetlerini denemeye teşvik ederler.
Bölge sakinlerinden biri, “Topluluğun yaşamı ve kültürü hakkında mümkün olduğunca çok şey öğrenmenizi istiyoruz” diyor. Ulusal kostümü giymek kültür hakkında daha fazla şey öğrenmeye başlamanın bir yoludur.”
