Bilim insanları, yaklaşık 12 milyar yıl öncesine ilişkin en eski karanlık madde varlığını keşfettiler. Evrenimizin en büyük gizemlerinden birisi olan karanlık unsura dair bu keşif, kozmos hakkında bilmediklerimize ışık tutabilir.
Karanlık unsur nedir?
Evrenin toplam kütlesinin yaklaşık olarak yüzde 85’ini oluşturan ve karanlık unsur olarak isimlendirdiğimiz bu unsurun hala daha gizemini çözmüş değiliz. Direkt gözlemleyemediğimiz karanlık unsurun varlığını ise müşahede teknikleri sayesinde ölçebiliyoruz. Bunu yapmamızı sağlayan şey ise kozmik mikrodalga art plan ışınımına dayanan tahlillerdir. Karanlık unsurun galaksileri ve kainatın öbür sakinlerini bir ortada tuttuğuna inanılıyor. Bu gizemli fenomeni, Einstein’ın genel görelilik kuramından bildiğimiz büyük kütlelerin uzay-zamanı bükmesiyle gözetleyebiliyoruz.
NASA’nın James Webb teleskobu kainatın en eski galaksisini keşfetti
Bulunan karanlık unsur 12 milyar yıl öncesine ait
Japonya’daki Nagoya Üniversitesi’nden araştırmacılar, 12 milyar yıl yaşında olan bir galaksinin etrafında dolaşan karanlık maddeyi keşfettiklerini açıkladılar. Yaklaşık 13.7 milyar yıl yaşında olan cihanın doğumundan yalnızca 1.7 milyar yıl sonrasına ilişkin bu buluş, pek çok soru işaretini çözebilir.
Işığın uzak objelerden Dünya’ya gelmesi belli bir müddet alıyor, münasebetiyle daha uzaktaki galaksilerden gelen ışıklar bize uzun bir müddet sonunda ulaşıyor. Bunun manası, gördüğümüz en uzak galaksiler aslında kainatın erken devrinde olan halleridir. Çalışmada gözlemlenen galaksinin, 12 milyar yıl evvelki haline bakıyoruz aslında. Bu galaksiye bakılmasının nedeni ise karanlık maddeyi gözlemlemek. Çünkü karanlık husus, bildiğimiz olağan unsurlar yahut ışıkla etkileşime girmemekte. Münasebetiyle onu teleskoplarla değil yer çekimi ile olan etkileşimi sayesinde ölçüyoruz.
Galaksiler, bulundukları pozisyonda devasa kütleleri sayesinde uzay-zamanı bükerler. Gözlemlenen galaksinin gerisindeki diğer bir ışık kaynağından daha doğrusu galaksiden gelen ışık, uzay-zamandaki bozulma yüzünden eğrilerek yoluna devam eder. Bu etkiye kütleçekimsel mercek diyoruz. Galakside ne kadar çok karanlık unsur varsa, içinden geçen ışığın bozulması da o kadar büyük oluyor.
Kütleçekimsel mercek tesirine dayanan araştırmalarda bir kısıtlama bulunuyor. Çünkü ne kadar uzağa bakarsak daha sönük galaksileri görüyoruz. Hasebiyle soluk ışıklar karanlık maddeyi gözlemlemeyi zorlaştırıyor. Araştırmacılar, birinci kez bu kadar eski bir galaksinin etrafındaki karanlık maddeyi bulmak için Büyük Patlama’nın açığa çıkardığı kozmik mikrodalgaları kullanıyor. Kozmik mikrodalgalardaki bozulmaya bakarak kozmosun erken devrinde karanlık hususun kümelenmesi gözetlenmiş oldu.
Araştırmanın sonucuda karanlık unsurun, kozmosun erken devrindeki kümelenmesini görmek bir dizi süprizi ortaya koydu. Çünkü teoriye nazaran, karanlık unsur bir ortada kalıp kümeler oluşturarak kozmosa yayılması gerekiyordu. Araştırma ise kümelerin ölçüsünün beklenenden daha az olduğunu ortaya koyuyor.
