Türkiye’de 2017 yılından beri plastik atıkların geri dönüştürülmesi için birçok tesis kurulmaya başladı. Hükümet, ekonomik büyüme ve istihdam ismine bu tesislere ithal ettikleri plastik atık başına teşvik verdi. Ayrıyeten firmaların ithal ettikleri plastiklerin vergilerini de devlet ödemeye başladı. Durum bu türlü olunca başta Adana’da olmak üzere birçok yerde geri dönüşüm tesisi kuruldu. Öyleki 2019 ve 2020 yıllarında dünyada en çok plastik atık ithalatı yapan ülke Türkiye oldu.
Yabancı basın, ülkemizdeki dev keşfi kuşkulu buldu
Türkiye’ye en çok plastik atık gönderen ülkelerin başındaysa İngiltere bulunuyor. Yılda 209.642 ton plastik atık gönderdiği iddia edilen İngiltere’nin yanında öbür Avrupa ülkeleride tonlarca plastik atığını ülkemize gönderiyor. Türkiye’nin yaptığı bu plastik atık ithalatına halk epeyce sert bir reaksiyon göstermişti. Lakin plastik atık ithalatı ülkemizde hâla devam ediyor ve Daily Mirror editörü Nada Farhoud, düzinelerce İngiliz plastik atıklarının bulunduğu Adana’dan kimi kareler paylaştı.
İngiltere, kendi ayrıştıramadağı tonlarca plastik atıkları Türkiye’ye gönderiyor
Bilinçli İngiltere vatandaşları, atık dağlarını azaltmak için yine kullanılmasını umarak geri dönüşümlerini yanlışsız kutulara yerleştiriyor. Lakin plastiklerin yarısına yakını Türkiye’ye gönderiliyor ve kimi argümanlara nazaran geri dönüştürülemeyen atıklar yakılarak yahut ırmaklara atılarak çevreyi kirletmekte.
Çukurova Üniversitesi plastik atık uzmanı Profesör Sedat Gündoğdu, plastiklerini ihtimamla elden çıkaran İngilizlerin birçoklarının geri dönüştürülmeyeceğini bilmesi gerektiğini söyledi. Yasadışı bir çöplük alanının yakınında yaşayan çiftçilerden biri ise durumu şu şekilde özetledi: “Batı ülkelerine vitamin gönderiyoruz, onlar bize zehir gönderiyor.”
A Plastic Planet’in kurucusu Sian Sunderland şunları söyledi: “Birçok güçlü ülke ortasında Birleşik Krallık, plastik geri dönüşümü konusunda aldatıcı vaatler satıyor. Lakin gerçek, zehirli kimyasalları ile 500 yıldan fazla bir müddet etrafta kalabilen ve her yıl bir milyon insanın vefatına neden olan daha yoksul ülkeleri yönetilemez plastik dağlarıyla baş başa bırakmak.”
Greenpeace İngiltere’den Chris Thorne ise şunları ekledi: “Plastiklerimizi ihraç ettiğimizde, bizim için gözden uzak ve akıl dışı olabilir. Lakin öbür ülkelerdeki insanlara ve tabiata ziyan veriyor. Hükümet, bu çevresel sömürgeciliği durdurmak için hemen plastik atık ihracatını yasaklamalıdır.”
Çin‘in 2017’de İngiltere’nin plastik atıklarını kabul etmeyi bırakmasından bu yana Türkiye ana amaç haline geldi. Türkiye’ye yapılan plastik atık ihracatı 2016’da yılda 12.000 tondan 2020’de 210.000 tona yükseldi ve bu İngiltere’nin tüm plastik ihracatının neredeyse %40‘ı.
İngiltere’nin, geri dönüştürülmek yahut atık fabrikasında yakılmak üzere gönderilmediği sürece çöp ihraç etmesi yasa dışıdır. Fakat Etraf Hizmetleri Derneği genel müdürü Jacob Hayler, 2021’in son üç ayında, Etraf Ajansı tarafından limanlardaki atıkların sadece %5 ila %6’sının denetlendiğini tez etti. Ve sadece %1’inin ülkeyi terk etmesi yasaklandı.
Adana ve etrafında yakıldığı sav edilen bu plastik atıkların birden fazla sıhhate önemli bir tehdit oluşturuyor. Bu plastik atık çöplüklerinin yakınlarında yaşayanların teneffüs sorunları, baş ağrıları ve gözlerde kaşınma şikayeti var. Ayrıyeten plastik atıkların yakılması durumunda ortaya çıkan zehirli dumanlar, adet görme zahmetlerine ve daha yüksek kanser oranlarına neden olabilir.
