1937’de İspanya’nın kuzeyindeki küçük bir kasabanın havadan bombalanmasına reaksiyon olarak savaş tersi bir protesto modülü olarak tasarlanan Guernica , kısa müddette Pablo Picasso’nun en tanınmış Kübist tablolarından biri haline gelmiştir.
Tek renkli renk paleti, ağır kontrastı ve büyük, şiddetli imajları bugün bile içten, cazibeli ve etkileyiciliğini koruyor.
Pablo Picasso ve Guernica
O sırada Picasso, 50’li yaşlarının ortalarındaydı ve doğduğu yer olan İspanya’da değil, Fransa’da yaşıyordu. Şöhreti arttıkça, Picasso, çoklukla Kübizm’den ( Georges Braque ile birlikte yarattığı ) ve Salvador Kolu tarafından özetlenen Sürrealist hareketten ve onun ünlü “eriyen saatler” tablosundan yararlanarak çeşitli sanatsal şekiller keşfetti .
Guernica’nın dehası, Sürrealizmin düş üzere (bazıları kabus diyebilir) ögelerini Kübizm’in çoklu perspektifleriyle başarılı bir biçimde birleştirmesidir. Hem çağdaş, Kübist usulü hem de akıldan çıkmayan hususuyla şok edici bir tabloydu. 1937’de Paris’teki Dünya Fuarı’nda sergilendikten sonra Guernica , anti-faşist hassaslığı teşvik etmek ve İspanya Cumhuriyeti birlikleri için para toplamak emeliyle iki yıllık bir “dünya turuna” çıktı.
1939’da II. Dünya Savaşı başladığında, Guernica Avrupa’yı terk etti ve muhafaza için New York Çağdaş Sanat Müzesi’ne gönderildi. Neredeyse yirmi yıl boyunca ABD’nin çeşitli kentlerinde ve dünyanın dört bir yanındaki devasa tablo sergilenmeye devam etti.
Guernica’nın bombalanmasının bu kadar milletlerarası ilgi görmesinde Picasso’nun fotoğrafının tesirleri büyük. Bombalama muhakkak dehşetli bir şiddet hareketiydi. Guernica, İspanya Cumhuriyeti’ne karşı isyana önderlik eden müttefikleri General Francisco Franco ismine Nazi Luftwaffe tarafından kasıtlı olarak maksat alınan sivil bir kasabaydı.
Picasso’nun Guernica’sıGuernica’nın birincil görsel tesiri, devasa bir tuval üzerine koyu siyah, beyaz ve gri renklerde işlenmiş, sakatlanmış ve ölmekte olan figürler koleksiyonundan geliyor. Picasso’nun bu tabloyu yaratmasına neden olan olayı (Guernica’nın bombalanması) esasen biliyoruz, lakin kendisi ve İspanyol halkı için daha derin manalar taşıyan birçok sembolizmi de karıştırdı.
Picasso, renk ekleyerek iletisinden uzaklaşmak istemedi, bu yüzden yapıtını büsbütün beyaz, siyah ve gri yaptı. Başlangıçta bayanın yüzüne kırmızı bir gözyaşı çizmişti, lakin sonunda bunu saklamamaya karar verdi. Özellikle fotoğrafın merkezi, şiddetli bir güçle birbirini kesen bir dizi açısal haldir. Guernica’nın kompozisyonu, sol ve sağ tarafta daha şahsî endişelerle çevrili merkezi bir çatışma üçgeninin kompozisyonudur.
Yukarıdaki ayrıntı, solda ölen çocuğu için ağlayan bir anneyi gösteriyor. Sağda, yanan bir binanın alevleri içinde bir figür tutkusuz beyaz ve siyah tonları için daha da ürpertici. Picasso, fotoğrafın ortasına yerleştirilmiş yuvarlanan gözleri ve şişmiş dişleri olan bir büyüyen atı çizdi. Yüzü o kadar kederli ki, neredeyse çığlık attığını duyabiliyorsunuz ve hatta onu geriden öne delen mızrağı bile farketmeyebilirsiniz.
Solda, bir boğa anneyi ve çocuğu koruyor üzere görünüyor yahut tahminen de savaşın gölgesi üzere üzerlerinde beliriyor, uzak art planda zar sıkıntı görülebilen bir kuş gökyüzüne çığlık atıyor.Rakamlar ve semboller genel olarak savaşın bir yorumu olsa da bu fotoğrafın ortamı Luftwaffe’nin bombalarıyla moloz haline gelen Guernica kasabasını eksiksiz bir formda temsil ediyor.
Picasso , Guernica’yı yalnızca 35 günde çizdi, böylesine büyük bir eser için, bilhassa de tarihte böylesine bir iz bırakmış olan bir eser için çarpıcı bir muvaffakiyet.
Picasso, tablonun İspanya halkına bir ikram olmasını amaçladı, lakin sahip olduğu vakit zaman uyuşmazlık konusu oldu. Bunun ana nedeni, 1937’de İspanyol Cumhuriyeti’nin Picasso’ya Guernica’yı yaratırken yaptığı harcamaların bir kısmını (kabaca 7.500 dolar yahut bugünün doları olarak 135.000 dolar) ödemesine yardımcı olması için 150.000 Fransız Frangı vermesidir.
Picasso’nun Guernica’yı İspanyol hükümetine “satıldığını” düşünüp düşünmediği aşikâr değil, lakin sanatkara yakın kaynaklar onu bir satış olarak değerlendirmediğini söylüyor. İspanyol hükümeti ise burayı ya aldıklarını ya da 1937’de işletmeye aldıklarını söylüyor.
O sırada sahibi kim olursa olsun, Picasso, 1939’dan 1981’e kadar Çağdaş Sanat Müzesi’ne emanet etmeden evvel Guernica’yı 1937’de Paris’teki Dünya Fuarı’nda ve dünyanın çeşitli stantlarında sergilemeyi seçti (MoMA’nın devam etmesini istedi). 1981’de Guernica , Picasso’nun mirasçıları MoMA ve İspanyol hükümeti ile bir mutabakat yaparak İspanya’ya döndü.
İspanya’ya yolunuz düşerse, Guernica’yı Madrid’deki Museo Reina Sofia’da şahsen görebilirsiniz . Guernica , Sabatini Binasının 2. katındaki 206.06 numaralı odanın tüm duvarını kaplıyor.
