Öykücülükte edebiyatımızda çığır açan Sait Faik Abasıyanık’ın ‘Semaver’ hikayesi Ali ve annesinin huzurlu, memnun hayatını ele alan sıcacık bir hikayedir.
Semaver birinci olarak 1936 yılında yayımlanır. Bu tıpkı vakitte Sait Faik’in yayımlanan birinci kitap özelliğini taşıyor.
Sait Faik kıssalarının beslenme noktası; kahvehane köşelerinde pinekleyen beşerler, balıkçılar, her sabah işe giden fabrika çalışanları, seyyar satıcıların insanı uykusundan uyandıran sesleri, İstanbul’un tarih kokan sokakları, caddeleri, varoş mahallerde hayat süren yoksul ve keyifli insanlarının harmanlamasıyla birbirinde hoş öyküler ortaya çıkar.
Faik’in, edebiyatımıza hoş öyküler kazandırmasının sırrı burada yatmaktadır.
Huzurlu bir hayat
İstanbul’un Halıcıoğlu semtinde bir gecekonduda birlikte yaşayan anne ve oğlu ortasında mutluluğun hiçte güç olmadığını en hoş örneğini vermektedir.
Annesi her sabah oğlunu sıcak yatağında uyandırır, yeni doğan bir bebek üzere sevip öper, koklar. Mutfakta semaverde kaynayan sıcak çay, kızartılmış ekmek kokusu onların mutluluğunun ana kaynağıdır.
Semaver’in çay kaynatmaktan öte bu memnun aileyi birbirine kenetleyen sihirli bir fonksiyonu vardır güya.
Uzun vakittir işsiz olan Ali, nihayet bir fabrikada iş bulur. Bu annesi ve kendisi için memnun olmaları için bir öbür sebep olur.
Ali’nin annesi günün birinci ışıklarıyla her sabah kalkar, sabah namazını kılar, Allah’a oğlu için dua eder. Zira bu dünyada oğlundan öbür kimi kimsesi olmayan bu bayan için tek tesellisi Ali olmuştur.
Ondan gayrı tutunacağı bir kısım yoktur.
Bir sıcak hikaye
Yazının girizgâhında kıssanın sırrı Semaverde yatar diye kısaca belirtmiştim. Sabah namazından sonra Ali’nin annesi mutfağa girer, oğlu için ekmek kızartır semaverde çayı demler.
Semaverin buharı, sıcaklığı mutfakta yayılan bütün hoş kokuların önüne geçmektedir adeta.
Onların memnunluğu semaverde kaynatılan çayın mis kokulu hoşluğundan gelmektedir. Bu mutluluğun ana kaynağı semaverdir. Güçlü bağların da.
Artık bir işi olan Ali, her gün memnun bir biçimde uyanır. Annesinin semaverde demlediği demli çayını kızartılmış ekmekle kahvaltısını huzur içinde yapar. Annesinin hayır duasını alır, elini öperek konuttan çıkar.
İstanbul fotoğrafı
İstanbul, uykusunda daha yeni uyanmıştır. Sabahın habercisi satıcıların derinden gelen güçlü seslerinin yanı sıra boğazın serin sularını yırtarak geçen vapurların ve tramvayın gecenin ayazında ıslanan raylarda daha uyanamamış uykulu yolcularını taşır.
Akşamdan kalanlar için ise günün başlamadan bitmesidir.
Dilenciler de günü kurtarmak için izbe konutlarından çıkar, günün onlar için bereketli geçmesi için yeni güne merhaba derler.
Ali, bir sabah yatağından memnunlukla gerinerek uyanır. Her sabah alışık olduğu çayın ve ekmeğin mis kokusu burnuna gelmediğini hisseder.
Evde o eski sıcaklığı ve canlılığı görmez. Bu durumu epeyce garipseyen Ali, telaşla odasından fırlayarak mutfağa sarfiyat. Annesinin cansız vücuduyla karşılaşır.
Artık kaynamayan bir semaver
Zamansız gelen mevt Ali’nin hayatının artık eskisi üzere olmayacağının habercisidir. Oğlu için her vakit olduğu üzere kahvaltı hazırlamak için mutfağa giren anneyi yorgun kalbi daha fazla dayanamaz ve oracıkta son nefesini verir.
Mutluluğu bozan bu ani mevt tıpkı vakitte o meskende daima kaynayan semaverin de artık kaynamamasına sebep olur.
Çağdaş öykücülüğümüzün önde gelen ismi Sait Faik’in öyküleri insan odaklıdır. Muharrir, yapıtlarında yüklü olarak kentte yaşayan az gelirli sınıfın insanlarının hayatını bütün gerçekliği ve çıplaklığıyla çarpıcı bir halde anlatır.
Sait Faik, kuyumcu titizliğiyle yazdığı satırlarla bizi dünyasına davet eder.
