Şili’de diktator Augusto Pinochet periyodunda hazırlanan anayasının yerini alması öngörülen yeni anayasa kabul görmedi. Pazar günü yapılan referandumda kullanılan oyların yüzde 99’unun sayıldığı ve katılanların yaklaşık yüzde 62’sinin yeni anayasaya “hayır” oyu verdiği açıklandı. Dayanak verenlerin oranı ise yüzde 38’de kaldı.
Söz konusu halk oylaması için 15 milyon seçmen sandığa çağrılmıştı. Yapılan kamuoyu yoklamaları da anayasanın reddedileceğine işaret ediyordu.
Yeni anayasa taslağı ülkede ağır tartışmalara yol açtı. Taslak metin nüfusun yüzde 13’ünü oluşturan yerli toplulukların tanınmasını öngörüyordu. Yeni anayasa ile bu topluluklara özerklik tanınacak ve kendi yetki alanlarına kavuşacaklardı.
Yeni anayasa neleri öngörüyordu?
“Sosyal ve demokratik hukuk devleti” hedefini taşıyan 178 sayfadan oluşan anayasa taslağı bunun yanı sıra kürtajın yasal hale gelmesini ve etrafın korunmasının anayasa ile garanti altına alınmasını öngörüyordu.
Yeni anayasa taslağının reddedilmesiyle diktator Augusto Pinochet devrinde (1973-1990) hazırlanan ve birçok defa revize edilen eski anayasa yürürlükte kalacak.
Referandum, yaklaşık altı aydır misyonda olan solcu Devlet Lideri Gabriel Boric açısından hezimet manasına geliyor. Yeni anayasa metnine dayanak veren Devlet Lideri Boric, başkanlık sarayında yaptığı konuşma ile yenilgiyi kabul etti. Eski bir öğrenci başkanı olan Boric, ülkede siyasi ıslahatlar için çalışacağı ve yeni anayasa sürecinin hayata geçirilmesi için bütün yetkilerini kullanacağını de belitti.
Pinochet destekçisi muhafazakar siyasetçi José Antonio Kast ise yaptığı açıklamada, “Başkan Boric, bu mağlubiyet senin de yenilgin” açıklamasını yaptı. Kast geçen yıl Aralık ayında yapılan devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci tipinde Boric’e karşı başkanlık yarışını kaybetmişti.
Yeni anayasa metninin nedeni 2019 yılındaki şiddet olayları
Şili’de yeni anayasa metninin hazırlanması süreci ülkede 2019 yılındaki şiddet ve yağma olaylarına dayanıyor. Toplumsal adaletsizlik nedeniyle yapılan protestolardaanayasanın yenilenmesi talebi sık sık lisana getirilmişti. Eski anayasada bilhassa özelleştirmelerin toplumsal adaletsizliğe neden olduğu belirtiliyor. Protesto şovlarının akabinde Ekim 2020 yılında bir referendum yapılmış ve bu referanduma katılanların çoğunluğu eski anayasanın revize edilmesine “evet” demişti. Pazar günü oylanan taslak metin, yerli azınlıkların 17 temsilcisinin de yer aldığı toplam 154 üyeden oluşan bir şura tarafından hazırlanmıştı.
AFP, KNA / HT,ET
