Kitlesel hükümet karşıtı protestolar bastırılırken, 2020 ile 2021 yılları arasında on binlerce Belaruslu ülkelerinden kaçtı ve evde kalmaları halinde bir baskı ve şiddet kasırgasıyla karşı karşıya kaldı.
Öğrenciler, aktivistler ve siyasi muhaliflerden oluşan bir karışım, Başkan Alexander Lukashenko’nun baskıcı rejiminden kaçtı ve çoğu, sınırları aşıp ilk güvenlik noktaları olan komşu Polonya ve Litvanya’ya kaçtı.
Ve orada kaldılar.
Geri dönerlerse, Avrupa’nın “son diktatörüne” karşı çıkanların çoğu tutuklanma, hapis veya daha kötü şeylerle karşı karşıya kalacak.
Belaruslu bir aktivist olan Aleksey Yevtuşik, “Başka seçeneğimiz olmadığı için buradayız” dedi.
37 yaşındaki, anavatanındaki bir gösteride tutuklandıktan sonra iki yıl önce Litvanya’ya kaçtı ve polis tarafından işkence gördüğünü söyledi.
Yine de, Ukrayna’daki savaştan bu yana, Yevtuşik gibi sürgündeki Belaruslular, Avrupa Birliği’nde artan bir ayrımcılık ve düşmanlıkla karşı karşıya olduklarını söylüyorlar ve Belarus’un Rusya’ya kesin desteği için bazı suçlamaları omuzlarına bırakıyorlar.
Euronews’e konuşan sürgünler, bunun birçok şekilde tezahür ettiğini söylüyor: Avrupa üniversiteleriVe ev sahipleriBelarusluları kabul etmeyi reddettikleri bildirilirken, bazıları şirketlerartık onları işe almıyorlar.
Ve İsveçve Çek CumhuriyetiÜlkelerinde ölüm cezası alma riskine rağmen Belaruslu sığınmacıları sınır dışı etmeye çalışmakla eleştirildiler.
‘Cehalet ve ilgisizlik’
Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinden bu yana yaşanan bu yeni kötü duygu dalgası, kendi ülkelerinden kaçan Belarusluların ezici bir çoğunlukla lideri Lukashenko’yu ve Ukrayna’daki savaşı onaylamadığını kabul edemiyor.
yoklamabağımsız bir Belaruslu sosyolog Andrei Vardomatsky tarafından, yalnızca% 11’inin Belarus’un savaşa katılmasından yana olduğunu tespit etti.
Bu arada bunların üçte ikisi anketeRusya’nın Belarus’u Ukrayna’da askeri operasyonlar yürütmek için bir hazırlık noktası olarak kullanmasına karşılar.
Euronews’e konuşan Yevtuşik, bazı “sarhoş adamların” kendisine “Putin’i sevip sevmediğini” sorduğu yakın tarihli bir olayı hatırlatarak, “Bazı insanlar bizim bir tür düşman gibi tehlikeli olduğumuzu düşünüyor” dedi.
“Bu bir ayrımcılık. Beyaz Rusya bu savaşa Rusya’nın yanında katılıyor ama bu biz değiliz, bizim aptal diktatörümüz.”
Yine de şöyle devam etti: “Burada sorunlar olsa da cezaevinde yaşamaktan iyidir. Karşı karşıya olduğumuz seçim bu: Hapis ya da özgürlük”.
Avrupa’daki Belaruslu sürgünlerin karşı karşıya olduğu sorunun bir kısmı anlayış eksikliğidir.
Öğretim görevlisi Andrei Vazyanau’ya göre, Avrupa Beşeri Bilimler ÜniversitesiVilnius’ta, Beyaz Rusya’ya komşu olmayan ülkelerde, halkın tutumları, Beyaz Rusya’nın Rusya’dan farklı olduğu ve Rusya’ya direndiği gerçeğini gizleyen, Moskova tarafından desteklenen “sömürgeci bir vizyon” tarafından şekillendiriliyor.
“İnsanlar genellikle kayıtsız çünkü Beyaz Rusya’yı ayrı bir siyasi özne olarak görmüyorlar.”
Beyaz Ruslar anlamına gelen Belarus, 1991’de dağılana kadar SSCB’nin bir parçasıydı. Hükümeti Rusya ile derin ekonomik ve siyasi bağlar paylaşsa da, ülkenin kendine özgü bir kültürü ve tarihi var.
Şubat ayında sızan bir belge, Putin’in 2030 yılına kadar Beyaz Rusya’yı ilhak etme planlarını gösteriyordu. Durum böyle olsaydı AB, Rusya ile geniş bir sınırı paylaşacaktı.
‘Belaruslulara karşı Belarus hükümetinden daha fazla ayrımcılık yapan kimse yok’
Belarus muhalefetinin başlıca müttefiklerinden biri olan Litvanya’da bile ruh hali değişiyor.
Hükümet, Mart ayında geri adım atmış olsa da, Belarusluların ve Rusların Litvanya vatandaşlığı almasının yasaklanmasını önerdi.
Euronews’e konuşan Vazyanau, “Sembolik bir aşağılamaydı. “İnsanlar kendilerini Ruslarla aynı normda görmekten öfkelendiler.”
Rusya ve Beyaz Rusya’daki Avrupa karşıtı unsurların, Avrupa’nın onlara “hiçbir şey” vermeyeceğini gösterdiğini iddia ederek, muhaliflerle alay etmek için bu tür politikaları benimsediğini söyledi.
“İnsanlar, uluslararası dayanışma fikri karşısında hayal kırıklığına uğruyor” diye açıkladı. “Pek çok düzeyde ihanete uğramış hissediyorlar”.
“Belarusluları Rusya konusunda heveslendiren bu değil çünkü Moskova da Beyaz Rusya’ya iyi bir şey yapmıyor, insanların Batı demokrasilerinde hayal kırıklığına uğraması.
Litvanya, muhaliflerin sınırları içinde yerleşmesine izin vererek Belarus’a yardım etmek için herhangi bir ülkeden daha fazlasını yapmasına rağmen, Vazyanau “Belarus sorunu” konusunda görüşlerin bölünmüş olduğunu söylüyor.
“Bir yandan Litvanya, Belarus’ta sivillere yönelik büyük baskı gördü. Demokrasiyi ilerletme, dayanışma gösterme ve değerlerine sadık olma hırsına sahiptir”.
Öte yandan küçük bir ülke ve sızabilecek özel ajan ve casusların tehditlerinden korkuyor. Diğer Avrupa ülkeleri bu sorunla karşı karşıya değil”.
Rapora göre Litvanya’da 40 bin Beyaz Rusya vatandaşı bulunuyor. Doğu Avrupa Çalışmaları Merkezi . Ankete katılanların yaklaşık %86’sı, Belarus’u siyasi nedenlerle terk ettiklerini söyledi.
‘Kan olmadan özgürlük olmaz’
Belaruslulara yönelik tutumlar, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden büyük ölçüde etkilendi.
Öfkeli Belaruslular, Rus tanklarının sınırı geçmesinden ve 1.500’den fazla kişinin savaş karşıtı eylemler nedeniyle tutuklanmasından günler sonra sokaklara döküldü.
Bu arada, üç Belarus alayının Ukrayna için savaştığı bildiriliyor.
Yine de, Moskova’nın birlikleri şu anda Beyaz Rusya’da eğitim alırken, topraklarının bir kısmı işgali düzenlemek için kullanılıyordu – bu da Beyaz Rusya’nın savaşa sürükleneceği korkusunu ateşliyor.
Bazı Ukraynalılar, protestocular ve devlet güçleri arasındaki ölümcül çatışmalardan sonra Putin’in müttefiki Başkan Viktor Yanukoviç’in görevden alınmasını sağlayan kendi 2014 devrimlerini hatırlatarak, Lukashenko’ya şiddetle meydan okumadıkları için Belarus halkını azarladılar.
Vazyanau için bu haksız bir eleştiri.
Ukrayna’nın direnişe ilham verebilecek bir “başarılı protesto öyküsüne” sahip olmasının yanı sıra, her ülkedeki durumların karşılaştırılabilir olmadığını söylüyor.
Beyaz Rusya’daki gösteriler Kremlin’in yardımıyla acımasızca ve acımasızca bastırıldı ve çoğu kişi Lukashenko’nun ancak Putin’in müdahalesi sayesinde hayatta kaldığını öne sürdü.
Ayrıca Belarus’taki protestocular için “uluslararası destek” olmadığını söyledi. “Bazı ülkeler insanların şiddetten kaçmasına yardım etti, ancak hiçbir ülke mücadeleye yardım etmedi.”
“2020’de dayanışmaya güveniyorduk.”
İki yıl önce Belarus’un başkenti Minsk sokaklarında toplanan 250.000’den fazla insan, Lukashenko’nun galip ilan ettiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinin uydurma olduğu iddia edilen sonuçlarına karşı gösteri yaptı.
Beyaz Rusya’nın çağdaş tarihindeki en büyük protesto hareketiydi.
Belarus’un bağımsız olmasının “herkesin yararına olacağına” inanan Vazyanau, Euronews’e şunları söyledi: “Hak savunucularının ve partizan mücadelelerine katılanların ihtiyaç duyduğu bir şey, Belarusluların AB’ye seyahat etmesini kolaylaştıran değiştirilmiş bir vize politikasıdır.”
“Beyaz Rusya’da Ukrayna’yı desteklemek ve ülkelerinin işgaline direnmek için bir şeyler yapan birçok kişi var. Ama destekten yoksunlar.”
Bence Avrupa’nın yapabileceği ve yapması gereken de bu.”
