Yükseköğretim Heyeti (YÖK) tarafından 18 Nisan 2022’de düzenlenen Temel Bilimler Toplantısı rapor haline getirilerek Forum Serisi’nin birincisi ‘Temel Bilimler Toplantısı Raporu’ yayınlandı.
Toplantı, YÖK Lideri Prof. Dr. Erol Özvar başkanlığında toplandı.
Konuşmasında Türkiye’deki temel bilimler eğitiminin durumunu kıymetlendirmek için bir ortaya geldiklerini belirten Özvar, üniversitelerin fizik, kimya, biyoloji ve matematik üzere temel bilimler alanındaki kısımlarına ilginin istenilen oranda olmadığını gözlemlediklerini ve bu kısımlara ilginin artması için tahlil üreteceklerini aktarmıştı.
Raporda yer alan bilgilere nazaran, YÖK temsilcilerinin, üniversite rektörlerinin ve çeşitli üniversitelerden alanında uzman bilim insanlarının iştirakiyle gerçekleşen toplantıda temel bilim programlarının mevcut durumu masaya yatırıldı.
Temel bilim programlarına ait meseleler ve tahlil teklifleri
AA’nın haberine nazaran; Temel Bilimler Toplantısı Raporu’nda, YKS yerleşme puanı yüksek öğrenciler için temel bilimlerin özendirilmesi ve tercih edilebilir hale getirilmesi, araştırma ve teknoloji altyapısının mevcut durumu ile güzelleştirme teklifleri, eğitim ve öğretim kalitesi, mezunların istihdamı ve iyileştirmelere ait tahlil tekliflerine yer verildi.
Raporda, temel bilim programlarına ait mevzular ve tahlil teklifleri temel bilimlerin değeri, program güncellemeleri, istihdam, tercih edilirlik ve yönlendirme, burslar ve teşvikler, öğrenci kalitesi, araştırma görevliliği ve akademik takımlar, altyapı ve fiziki imkanlar başlıkları altında sunuldu.
“Önemli buluşların öznesi temel bilimler”
Toplantıda temel bilimlerin kıymetine vurgu yapılarak bilim tarihi göz önüne alındığında değerli buluşların öznesinin temel bilimler olduğu, Türkiye’nin bu alanda ön plana çıkması için farkındalık oluşturmanın gerekliliği vurgulandı.
Teorik derslerden fazla pratik derslerin artırılmasına vurgu
Bu hedefle programların güncellenmesi ve üniversite imtihanlarına hazırlanan öğrencilerin ilgisini çekecek tercih edilebilir programlar oluşturulmasının, teorik derslerden çok pratik derslerin yükünün artırılmasın gerektiğinin altı çizildi.
Öğrencilerin daha çok sanayi tarafından istihdam edilecek kazanımlarla mezun edilmesinin hedeflenmesine vurgu yapıldı.
Bu doğrultuda programlar güncellenirken milletlerarası kalite gözetilerek yenilikçi bir yaklaşım gösterilmesi ve ortak seçmeli derslerin sayılarının artırılması gerekliliği tabir edildi.
İstihdama dönük tahlil teklifleri
Raporda, istihdama dönük tahlil tekliflerine de yer verildi.
Temel bilimler öğrencilerinin lisanstan itibaren TÜBİTAK ve araştırma projelerinde çalıştırılmalarına imkan sağlanması, devletin bir müddet istihdam imkanlarını artırması ve istihdam meselesine tahlil bulmak için bir mühlet program kontenjanlarının ve hasebiyle mezun sayısının azaltılması üzere tahlil teklifleri aktarıldı.
Burslar ve teşvikler
Tercih edilirliğin ve yönlendirmenin artmasına yardımcı olacak ögelerden biri olan burslar ve teşviklere dönük teklifler de raporda farklı bir tema olarak yer aldı.
Bu başlıkta iştirakçilerin ortak tekliflerinden biri, lisans ve lisansüstü öğrencilerin ve akademisyenlerin kâfi maddi dayanak almalarını sağlayacak sistemlerin kurulması oldu.
YÖK nezdinde birinci 10’a ya da birinci 20’ye giren öğrencilere burs verilmesi ve halihazırda verilen maddi dayanakların artırılması teklifinde bulunuldu.
Ayrıyeten sanayi bölümünün doktora seviyesindeki araştırmacıları maddi olarak destekleyecek halde teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı.
Temel bilimler eğitim-öğretiminde başarılı milletlerarası üniversiteler göz önünde tutularak kalitenin sağlanması, lisans kontenjanlarının azaltılması, doktora eğitiminin yalnızca Ar-Ge kapasitesi, altyapı ve fiziki imkanları yüksek, kâfi ve uzman akademik takımları olan üniversitelerde verilmesi üzere teklifler yer aldı.
Araştırma görevliliği ve akademik takımlar
Lisansüstü öğrenci, araştırma vazifelisi ve doktora sonrası araştırmacı sayısının azlığına işaret edilen raporda, bu sorunun tahlili için sadece burslu değil maaşlı olarak asistan alımının artırılması önerisi sunuldu. Yurt dışından istihdam edilen araştırmacıların sayısının giderek azalması, bir başka sorun olarak raporda yer aldı.
Ayrıyeten norm takım uygulaması nedeniyle bilhassa büyük üniversitelerde öğretim üyesi takımları ortasında geçişte külfetlerin olması bir öbür sorun olarak aktarıldı. Bu sıkıntıların tahliline dair bütüncül bir siyaset geliştirilmesi teklifine yer verildi.
Altyapı ve fiziki imkanlar
Pek çok üniversitede laboratuvar imkanlarının ve fiziki altyapıların yetersizliğinin, istenilen çalışmaların yapılmasına pürüz oluşu ve ödeneklerin yetersiz kalışının tartışıldığı toplantıda, takviyelerin, ödeneklerin ve teşviklerin artırılması ve endüstrinin katkısının artırılması önerisi geldi.
