Tiroid, boynun önünde bulunan kelebek biçiminde bir bezdir. Çabucak çabucak her beden işlevini destekleyen tiroid hormonları üretir. Kalp atış suratı, kan deveranı, metabolizma, biyolojik saat ve karaciğer işlevi üzere birçok farklı fonksiyonu vardır.
Tiroid direkt yahut dolaylı olarak bedendeki çabucak hemen her fonksiyonu denetim eder. Tüm hücrelerin tiroid hormonlarına gereksinimi vardır, bu yüzden tiroid hormonlarının uygun ölçü ve kalitede üretilmesi çok kıymetlidir.
Birçok sorun tiroid bezini etkileyebilir ve çok sayıda hastalık tiroid hastalıkları kategorisine girer. En değerlileri hipotiroidizm (az çalışan tiroid bezi), hipertiroidizm (aşırı faal tiroid bezi), Hashimoto hipertiroidizmi (tiroide saldıran ve hipotiroidizme neden olan otoimmün bir hastalık) ve Graves hastalığıdır (hipertiroidizme neden olan otoimmün bir hastalık). Ayrıyeten dikkat edilmesi gereken dört tip tiroid kanseri vardır: Papiller, foliküler, medüller ve anaplastik.
Tiroid bozukluğunun belirtileri
Genellikle tiroid bozukluklarının yalnızca ileri yaştaki insanları etkilediği düşünülür lakin bu meseleler aslında her yaştan bireyi etkileyebilir. Bilhassa bayanlar risk altındadır ve tiroid hastalığı gelişme riski ergenlikte, hamilelik sırasında ve perimenopozda artar.
Tiroid bozuklukları birçok farklı belirtiyle ortaya çıkabilir. Her vakit sıkıntısız uyuduğunuz halde ansızın uyku problemleri yaşamaya başladıysanız, tiroid tiroid bezinizde bir sorun olabilir. Çok etkin bir tiroid, merkezi hudut sistemini uyarabilen ve uykusuzluğa neden olabilen tiroksin (T4) ve tri-iyodo-tironin (T3) üzere birtakım hormonlar üretir. Güzel bir gece uykusundan sonra yorgunsanız yahut ekstra uykuya gereksinim duyuyorsanız, hormonların az üretilmesine yol açan az etkin bir tiroidiniz olabilir.
Ani anksiyete durumları da tiroid bozukluklarını gösterebilir. Anksiyeteye hiç eğilimli olmadığınız halde ansızın daima gergin hissetmeye başlarsanız, bu çok etkin tiroidin bir işareti olabilir. Tiroid hormonlarının çok üretimi, makul bir sebep olmadan gergin yahut telaşlı hissetmenize neden olabilir.
Tekrarlayan kabızlık, az faal bir tiroidi gösterebilir. Tiroid hormonları sindirim sisteminin düzgün çalışmasında rol oynar. Çok az tiroid hormonu üretilirse, bedende her şey daha yavaş bir süratte çalışır. Çok etkin bir tiroidde ise tam zıddı bir durum ortaya çıkar. Daima tuvalete gitme muhtaçlığı hissedebilirsiniz.
Saç dökülmesi de tiroid sorununun yaygın bir belirtisidir. Düşük yahut çok etkin bir tiroid bezi saç büyümesini bozar.
Eforla ilgisi olmayan çok terleme de çok faal tiroidi gösterebilir. Tiroid bedendeki güç üretimini istikrarlar. Olağandışı derecede yüksek hormon düzeyleri, metabolizmanızın yüksek süratte çalışmasına ve bu da büyük bir ısı hissine neden olur.
Sebepsiz kilo verme yahut kilo alamama da tiroid sorunlarını gösterebilir. Diyetinizi yahut fizikî aktivite seviyenizi değiştirmeden kilo veriyor yahut diyetinizi değiştirerek kilo alamıyorsanız metabolik aktiviteyi artıran çok etkin bir tiroidiniz olabilir. Bunun tam zıddı durum da geçerlidir. Sebepsiz kilo alma yahut kilo verememe tiroid hormonlarınızın az salgılandığını gösterebilir.
Ağrılı, daha uzun yahut daha kısa aralıklarla gerçekleşen adet periyotları de tiroid sorunlarının bir işaretidir. Bunlar, tiroidinizin gereğince hormon üretmediğini gösterebilir.
Tiroid bozukluklarında uzak durulması gereken 8 besin
Tiroid bozukluklarında beslenme epey büyük bir değere sahiptir. Sağlıklı beslenme alışkanlıklarıyla tiroid sorunlarının bir kısmı çözülebilir.
İşte tiroid sorunlarında uzak durulması gereken 8 besin.
Lahana
Lahana, tiroid sorunları olanlar için güzel bir seçim değildir. Lahana turpgil bir sebzedir ve bu kategorideki tüm sebzeler (örneğin, brokoli, karnabahar, Brüksel lahanası), bezin iyot kullanma haline müdahale ederek tiroid işlevini bozan hususlar olan guatrojen olarak kabul edilir. Çok fazla turpgil zerzevat tüketmek, tiroidi çok etkin yahut az faal hale getirebilir. Pişirmek bu zerzevatları tiroide zararsız hale getirir.
Yeşil zerzevat suları
Tiroid sorunlarınız varsa, bu alışkanlıktan kaçınmak en güzelidir. Sebzelerinizi smoothie’ye dönüştürdüğünüzde, guatrojenler daha da ağırlaşır. Zerzevat ve meyvelerinizi yemek, onları içmekten daha yeterlidir.
Soya fasulyesi
Soya, iyot düzeylerini etkileyen öteki bir guatrojen tipidir. En büyük sorun, soyanın hastalar tarafından alınan tiroid hormonlarının emilimini engellemesidir. Tiroid hormonlarınızı tek başına ve aç karnına alarak bu durumdan kaçınabilirsiniz.
Glüten
Tiroid hastalığı olan birçok beşerde, glüten tüketimi ile tetiklenen otoimmün bir hastalık olan çölyak hastalığı da vardır. Bu yüzden tiroid sorunları olanların birden fazla glütenden kaçınır. Çölyak hastalığının yokluğunda, glütensiz bir diyetin tiroid işlevi üzerinde rastgele bir tesiri olduğuna dair bir ispat yoktur.
Şeker
Şeker tiroid sorunlarını tetikleyebilir. Tiroid hastalığı olan şahısların tip 2 diyabet ve kalp ve damar hastalıkları geliştirme riski daha yüksektir. Şeker alımını sınırlamak bu riski en aza indirmeye yardımcı olur.
Yapay tatlandırıcılar
Tiroid hastalığı riski altındaysanız yapay tatlandırıcılar da tüketmemeniz gereken besinler ortasındadır. Yapay tatlandırıcıların tiroid işlevini etkileyebileceğini gösteren birçok farklı çalışma vardır.
Farklı tuz türleri
Sofra tuzlarının birçoklarına tüketicilerin kâfi ölçüde besin unsuru almalarına yardımcı olmak için iyot eklenir. Fakat deniz tuzları ve koşer tuzu son yıllarda epey tanınan hale geldi ve çok fazla tüketilmeye başlandı. Bedende iyotun bilinen tek kullanımı tiroid hormonlarının üretimidir. Sıhhatiniz için iyotlu tuzları tercih edin.
İşlenmiş gıdalar
İşlenmiş besinlerdeki katkı unsurlarının ve kimyasalların tiroid hastalıklarında büyük bir rol oynadığına dair birçok çalışma vardır. Çeşitli katkı hususları tiroid problemlerini tetikleyebilir. İşlenmiş besinlerden kaçınmak genel sıhhat için kıymetlidir. İşlenmiş besinler açısından güçlü bir diyet, tirodi sorunlarının dışında tip 2 iyabet ve kalp hastalıkları ile bağlıdır.