Galip Efendi ile Seniha Hanım’ın oğlu olarak 1909’da dünyaya gelen Ahmet Muhip Dıranas’ın doğum yeri, kimi kaynaklara İstanbul kimi kaynaklara ise Sinop’un Salı köyü olarak geçti.
Ünlü şair 42 yıl evvel hayatını kaybetti. Ahmet Muhip Dıranas’ı hürmetle anıyoruz. Şairin hayatından birtakım kesitler…
Babası Galip Beyefendi, 1. Dünya Savaşı’nın birinci yıllarında Çanakkale’de daha sonra da Balkan Savaşı’nda yer aldı ve 7 yıl boyunca Kafkaslarda ve Arabistan çöllerinde savaştı.
Annesi Seniha Hanım, savaşın ilerleyen vakitlerinde çocukları Fehime ile Ahmet’i alarak İstanbul’a döndü. Galip Beyefendi, savaştan sonra Sinop’taki köyüne dönerek ikinci evliliğini yaptı. Galip Bey’in peşinden giden Seniha Hanım ve çocukları da Sinop’a yerleşti.
Ahmet Muhip, burada 9 yaşındayken ilkokula başladı, yazları da köye giderek çobanlık yaptı. Babasının tekrar askere alınmasının akabinde ailesiyle Ankara’ya giden Dıranas, gençliğinin büyük kısmını bu kentte geçirdi.
İlk şiiri yayınlandı
Ortaokul ve liseyi “Taş Mektep” olarak anılan Ankara Erkek Lisesi’nde okuyan şairin “Bir Kadına” isimli birinci şiiri, 1926’da “Muhip Atalay” imzasıyla Ulusal Mecmua’da yayınlandı.
Dıranas, lisedeyken usta edebiyatçılar Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu ve Fransızca öğrendi. Şair, 1931’de liseden mezun olarak 1932’ye kadar Hakimiyet-i Ulusala gazetesinde çalıştı.
Üniversiteye başladığı Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni 2 yıl sonra bırakan şair, devam ettiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmı’nı de bitirmeden ayrıldı.
Asıl edebiyat hayatı İstanbul’da başlayan Dıranas, hem edebiyat fakültesine devam etti hem de Hoş Sanatlar Akademisi’nde kütüphane müdürlüğü ve akabinde Dolmabahçe Fotoğraf ve Heykel Müzesi’nde müdür yardımcılığı vazifesini üstlendi.
Dünya edebiyatını yakından izledi
İstanbul’da Cahit Sıtkı Tarancı, Orhan Veli Kanık, Sait Faik Abasıyanık, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Baki Süha Edipoğlu ve Şevket Rado üzere periyodun genç şair ve müelliflerden oluşan bir edebi etraf içinde yer alan ve Fransızcasını ilerleten şair, Fransız ve Rus edebiyatını yakından izledi.
Resim koleksiyoncusu olan ve kendisi de fotoğraf yapan Dıranas’ın, Adolph Basler’den Cahit Sıtkı Tarancı ile birlikte çeviri ettikleri “Fransa’da Müstakil Resim” başlıklı iki ciltlik kitap, 1937’de Hoş Sanatlar Akademisi yayını olarak basıldı. Dıranas, Ankara’ya döndüğü 1938’den itibaren 4 yıl boyunca Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınları’nın direktörlüğü yaptı.
Dünyaevine girdi
Münire Ülker ile 1940’ta düny meskenine giren müellif, 1942’de konusunu Ulusal Gayret’ten alan ve Fransızcadan adapte edilen “Üç Kahraman” isimli tek perdelik bir piyes yayınladı.
Ağrı Doğubeyazıt’ın Sürbehan köyünde 1942-1944 ortasında askerliğini yapan edebiyatçı, “Ağrı” isimli uzun şiiriyle 1946’da İstanbul Kent Tiyatrosu tarafından sahnelen “Gölgeler” isimli oyununu askerlik yıllarında kaleme aldı.
“O O denli İstemezdi”
Ahmet Muhip, askerliğinin bitmesiyle Çocuk Esirgeme Kurumu’nda çalışmaya başladı. “O Bu türlü İstemezdi” isimli oyununu ise 1947’de yazdı.
Oyun ve roman çevirileri, 1940-1962 yılları ortasında yayımlanan Dıranas, Türkiye İş Bankası ve Anadolu Ajansında İdare Heyeti Üyesi, Devlet Tiyatrosu Edebi Kurul’da ise lider sıfatıyla vazife aldı.
Ahmet Muhip Dıranas öldü…
Ankara’da 71 yaşındayken 21 Haziran 1980’de hayatını kaybeden Dıranas, vasiyeti üzerine Sinop’a defnedildi. “Gölgeler”, “Çıkmaz”, “O Bu türlü İstemezdi”, “Oyunlar”, “Bitmez Tükenmez Can Sıkıntısı”, “Büyük Olsun”, “Atlıkarınca”, “Olvido” ve “Kar” üzere oyunlar yazan Dıranas’ın, Charles Baudelaire’den çevirdiği “Çalar Saat” isimli bir şiiri de bulunuyor.
