ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, Pekin’in ciddi sonuçlara yol açacağı yönündeki tehditlerine rağmen Salı gecesi Tayvan’a geldi ve Çin’in iddia ettiği özerk adayı ziyaret eden 25 yılın en yüksek rütbeli Amerikalı yetkilisi oldu.
Pelosi’nin ziyareti Çin ile ABD arasındaki gerilimi artırdı. Çin, Tayvan’ın kendi topraklarının bir parçası olduğunu, gerekirse zorla ilhak edileceğini iddia ediyor ve yabancı hükümet yetkililerinin ziyaretlerini adanın egemenliğinin tanınması olarak görüyor.
Çin, Pelosi’nin geziye devam etmesi durumunda “kararlı ve güçlü önlemler” konusunda uyarmıştı. Çin Savunma Bakanlığı Salı gecesi Pelosi’nin ziyaretine yanıt olarak “ulusal egemenliği korumak” için bir dizi hedefli askeri operasyon düzenleyeceğini söyledi. “Dış müdahaleyi ve ‘Tayvan’ın bağımsızlığı’ ayrılıkçı girişimlerini kararlılıkla engellemeye” söz verdi.
Biden yönetimi, Pelosi’ye ziyareti iptal etmesi için açıkça çağrıda bulunmazken, Pekin’e ABD’nin Tayvan politikasında herhangi bir değişiklik sinyali vermeyeceğine dair güvence vermeye çalıştı.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Washington’un “Tayvan meselesindeki ihanetinin ulusal güvenilirliğini zedelediğini” söyledi.
Wang yaptığı açıklamada, “Bazı Amerikalı politikacılar Tayvan konusunda ateşle oynuyor” dedi. “Bunun kesinlikle iyi bir sonucu olmayacak… Amerika’nın zorba yüzünün ortaya çıkması, onu bir kez daha dünyanın en büyük barış sabote edicisi olarak gösteriyor. “
Pelosi, varışından hemen sonra yaptığı açıklamada, ABD heyetinin ziyaretinin “Amerika’nın Tayvan’ın canlı demokrasisini destekleme konusundaki sarsılmaz taahhüdünü onurlandırdığını” söyledi.
“Ziyaretimiz Tayvan’a yapılan birkaç Kongre delegasyonundan biri ve hiçbir şekilde uzun süredir devam eden ABD politikasıyla çelişmiyor” dedi.
Tayvan’ı gerekirse zorla ilhak edilecek bir dönek eyaleti olarak gören Çin, ordusunun “asla boş durmayacağını” söyleyerek Pelosi’nin ziyaretine misilleme yapılması konusunda defalarca uyardı.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hua Chunying Salı günü Pekin’de gazetecilere verdiği demeçte, “ABD ve Tayvan önce provokasyon yapmak için bir araya geldi ve Çin sadece kendini savunmak için harekete geçmek zorunda kaldı” dedi.
Hua, Çin’in ABD ile sürekli iletişim halinde olduğunu ve “ziyaret gerçekten gerçekleşirse ne kadar tehlikeli olacağını” açıkça belirtti. Çin’in alacağı herhangi bir karşı önlem, Washington’un “vicdansız davranışı” karşısında “haklı ve gerekli” olacak.
Pelosi’nin gelişinden kısa bir süre sonra, Çin yasama organının Daimi Komitesinden bir temsilci, gezinin Pekin’in hem anakara Çin’in hem de Tayvan’ın tek hükümeti olma iddiası olan “Tek Çin ilkesini” “ciddi şekilde ihlal ettiğini” belirten bir bildiri yayınladı.
Beyaz Saray Pazartesi günü Pekin’in söylemini kınadı ve ABD’nin Çin ile gerilimi derinleştirmekle ilgilenmediğini ve “yemi almayacağını veya kılıç sallamayacağını” söyledi.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, Tayvan’ı ziyaret edip etmeme kararının nihayetinde Pelosi’nin olduğunun altını çizdi. Kongre üyelerinin yıllardır adayı rutin olarak ziyaret ettiğini kaydetti.
Kirby, yönetim yetkililerinin Pekin’in ziyareti kışkırtıcı misilleme adımları atmak için bir bahane olarak kullanabileceğinden endişe duyduğunu söyledi.
ABD’li yetkililer, Pelosi’nin ziyareti sırasında ABD ordusunun Hint-Pasifik bölgesindeki güç ve varlık hareketini artıracağını söylediler. Asya turu Pazartesi günü Singapur’da başladı.
Tayvan ve Çin, Komünistlerin anakarada bir iç savaş kazanmasının ardından 1949’da ayrıldı. ABD, Pekin’i Çin hükümeti olarak tanımasına rağmen Tayvan ile gayri resmi ilişkileri ve savunma bağlarını sürdürüyor.
