Muğla’nın Marmaris ilçesi Bördübet mevkisindeki ormanlık alanda Salı günü saat 20.00 civarında başlayan yangın kısa müddette geniş bir alana yayıldı. Gece boyuncu karadan müdahalenin yapıldığı yangına sabah saatlerinden itibaren de 20 helikopter ve 14 uçakla yangına müdahale edildi. Marmaris’teki yangının öğlen saatlerinde denetim altına alındığı belirtilirken, Fethiye ve Datça’da da sabah saatlerinde yangın çıktı ve kısa müddette söndürüldü. Üç başka noktada çıkan orman yangınları, gözlerin bir sefer daha alınan ve alınacak olan tedbirlere çevrilmesine neden oldu. Geçtiğimiz yıl Ege ve Akdeniz bölgelerinde 500’den fazla noktada çıkan yangınlarda 139 bin hektarlık alan yanmıştı. Bu ölçü, Türkiye’nin son 10 yıl içerisinde yaşanan yangınlarda kaybettiği ormanlık alanın yüzde 61.5’ini oluşturdu.
Kurumun bütçedeki hissesi azalıyor
Peki, Türkiye bu yıl orman yangınlarına hazırlıklı mı? DW Türkçe’nin Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Orman Genel Müdürlüğünün (OGM) faaliyet ve performans raporlarından derlediği bilgilere nazaran, yangınla uğraşa yönelik ayrılan kaynağın merkezi bütçedeki hissesine olan oranının azaldığı göze çarpıyor. 2015 yılında OGM bütçesi için 2 milyar 567 milyon 630 bin TL ayrılmıştı. Bu kaynak, merkezi bütçenin yüzde 0.54’ünü oluşturmuştu. Lakin OGM’ye ayrılan hissenin merkezi bütçedeki oranı 2015’ten itibaren azalmaya başladı. 2021 yılında OGM bütçesi için 4 milyar 205 milyon 954 bin TL’lik kaynak ayrıldı fakat bu kaynağın merkezi bütçedeki oranı yüzde 0.31’de kaldı. 2022 yılı için OGM’nin bütçesinde yaklaşık yüzde 50’lik artış öngörülse de genel müdürlüğün merkezi bütçe içerisindeki hissesi sırf yüzde 0.35’te kaldı. Böylelikle ortadan geçen yedi yıl içerisinde OGM’nin hissesi yaklaşık yüzde 35 oranında azalmış oldu. Öbür yandan OGM’nin yangınla gayret bütçesindeki sayılar da dikkat çekti. OGM, geçtiğimiz yıl yangınla çaba için 8.1 milyar TL’lik kaynak harcamıştı. Fakat, bu yıl kelam konusu harcama için sadece 5.4 milyar TL’lik kaynak ayrıldı.
Özkara: Bıraktığımız yerde olduğumuzu gördük
Uzmanlara nazaran alanda da eksiklikler bulunuyor. Marmaris’teki yangını kıymetlendiren Türkiye Ormancılar Derneği Lideri Hüsrev Özkara, “Marmaris’teki yangın yeniden geçmişteki yaşanan mega yangınlardaki badirenin devam ettiğini gösteriyor. Maalesef geldiğimiz nokta prestijiyle bıraktığımız yerde olduğumuzu gördük” tabirini kullandı. Özkara, yangına karadan müdahale konusundaki eksikliğe de dikkat çekti. Genel Müdürlüğün, büyük çoğunluğu orman yangınlarıyla çabada kullanılmak üzere 5 bin personel alımı için harekete geçtiğini hatırlatan Özkara, hala bu personellerin eğitimden geçirilip de alanda çalışabilir hale gelemediğine dikkat çekti. Özel bölümle yürütülen taşeron personel programının da yetersiz kaldığını savunan Özkara, “Yangınla gayret edecek çalışanın deneyimli olması çok kıymetli. Bu şahısların çoğunluğunun da orman köyünde yaşayan insanlardan olması gerekiyor. Bu arkadaşlar, bu his ve kanıların içerisinde değilse o deneyimi yoksa yangında bırakın katkı sağlamalarını, nitekim olumsuz sonuçları da ortaya çıkabilir” dedi.
“Amfibik uçaklar kullanılamıyor”
Öte yandan havadan müdahale ile ilgili yangın söndürme uçakları bu yıl da tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bekir Pakdemirli’nin bakanlığı devrinde Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türk Hava Kurumu (THK) karşı karşıya gelmiş, “uçabilir durumda olmadığı” gerekçesiyle 2019’dan bu yana THK’nın uçakları yangın söndürme faaliyetlerinde kullanılmamıştı. THK Kayyum Heyeti Lideri Abdullah Kaya, Pazartesi günü yaptığı açıklamada envanterdeki uçaklardan üçünün bakımının tamamlandığını ve Temmuz ayından itibaren kullanılacağını açıkladı. THK’nın amfibik uçaklarının göl, deniz ve barajlardan su alarak kısa müddet içerisinde yangın bölgesine ulaştırabildiğine dikkat çeken Özkara, şu anda yangın bölgesinde amfibik uçak kullanılamamasını eleştirdi. Özkara, bakan ve üst seviye bürokratların bölgeye gitmelerinin de yangın söndürme faaliyetlerini olumsuz etkilediğini öne sürdü. Özkara, “Geçen sene de uyarmıştık. Çok yanlış bir tavır. Oradaki çalışmanın bütünlüğünü bozar. İdari nizamın etkilenmesine, çalışmanın etkilenmesine neden olur” diye konuştu.
