İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerinin kabulüne ait protokol, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Senatosu tarafından 1’e karşı 95 oyla kabul edildi. Böylelikle protokolün kabulü için gerekli olan en az üçte iki çoğunluk açık farkla sağlanmış oldu.
ABD Lideri Joe Biden, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerinin hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi Parti’den senatörlerin oyuyla kabul edilmesinin akabinde yaptığı açıklamada, Senato’daki “tarihi oylama” sonrası ilgili protokolü imzalamak için sabırsızlandığını söyledi. Biden, “yüksek kabiliyetli ordulara sahip iki güçlü demokrasi” olarak tanımladığı İsveç ve Finlandiya’nın, “tarihin en büyük savunma ittifakına” katılacak olmasından duyduğu memnuniyeti lisana getirdi.
Oylamadaki tek ret oyunu veren Josh Hawley, Senato’da çoklukla eski ABD Lideri Donald Trump’ın en ateşli destekçileriyle birlikte duruş sergileyen bir isim olarak tanınıyor. NATO’nun genişlemesinin ABD ordusu için daha fazla yükümlülük manasına geleceğini savunan Cumhuriyetçi senatör Hawley, Senato’da yaptığı konuşmada, Washington’ın asıl rakibinin Rusya değil, Çin olduğunu ve Avrupa’daki güvenlik ittifaklarının dikkati Pekin’in üzerinden diğer istikamete çektiğini öne sürdü. 42 yaşındaki Missouri senatörü, 2024’teki başkanlık seçimlerinde adaylığını koyması beklenen Cumhuriyetçi siyasetçiler ortasında bulunuyor.
Oylamayı Senato Çoğunluk önderi Chuck Schumer’in davet ettiği İsveç ve Finlandiya’nın Washington Büyükelçileri de takip etti.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılabilmesi için ittifakın 30 üyesinin de ilgili protokolü parlamentolarından geçirmesigerekiyor.
Üyelik sürecinin tamamlanmasının bir yılı bulabileceği belirtiliyordu. Lakin şimdiden ittifakın 23 üyesi protokolü parlamentodan geçirdi.Türkiye, İspanya, Yunanistan, Macaristan, Portekiz, Çekya ve Slovakya ise İsveç ve Finlandiya’nın üyeliklerine şimdi resmen onay vermedi.
Türkiye’deki onay süreci
Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin akabinde NATO’ya katılmaya karar veren İsveç ve Finlandiya, geçen Mayıs ayında üyelik müracaatında bulunmuştu. NATO’nun Türkiye hariç tüm üyeleri bu iki ülkenin üyeliğine yeşil ışık yakmıştı. Ankara’nın çekinceleriyse 28 Haziran’da Madrid’deki NATO tepesinde Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında imzalanan üçlü memorandumla giderilmişti.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine yönelik itirazını koşullu olarak geri çeken Türkiye, üç ülkeden yetkililerin oluşturacağı bir komiteninbu ay Stockholm ve Helsinki’nin terörle çaba konusunda Ankara tarafından talep edilen adımları atıp atmadığını değerlendireceğini duyurmuştu.
Üç ülke ortasında imzalanan mutabakat, İsveç ve Finlandiya’nın başta PKK olmak üzere terörle örgütleriyle gayrette daha somut adımlar atması ve Ankara’ya yönelik silah ambargolarını kaldırması karşısında Türkiye’nin de bu iki ülkenin NATO üyeliklerini veto etmemesini öngörüyor. Ankara’nın İsveç ve Finlandiya’dan talep ettiği adımların başında, onlarca “teröristin” Türkiye’ye iadesi geliyor.
Şu an tatilde olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) Ekim ayından evvel protokolü onaylama ihtimali bulunmuyor. Birtakım Türk yetkililer, sürecin gelecek yıla da sarkabileceği ikazında bulunmuştu.
DW,AP,AFP,rtr / CÖ,ET
