Askeri cunta Perşembe günü yaptığı açıklamada, Myanmar’ın devrik lideri Aung San Suu Kyi’nin ev hapsinden cezaevine nakledildiğini doğruladı.
Suu Kyi’nin başkent Naypyitaw’da diğer tutuklulardan ayrı olarak bir hapishanede tutulduğu bildiriliyor.
Seçilen lider, ordunun iktidarı Demokrasi için Ulusal Lig hükümetinden aldığı 1 Şubat’ta tutuklandı.
Başlangıçta Naypyitaw’daki evinde tutuldu, ancak daha sonra, genellikle askeri bir üsde olduğuna inanılan, açıklanmayan bir yere taşındı.
İktidardaki askeri konseyin sözcüsü gazetecilere verdiği demeçte, Suu Kyi’nin Çarşamba günü yasaya uygun olarak Naypyitaw’daki ana hapishaneye nakledildiğini ve “iyi durumda” tutulduğunu söyledi.
77 yaşındaki, yolsuzluk da dahil olmak üzere birçok suçlamayla yargılanıyor ve zaten çeşitli suçlamalardan 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Destekçileri, suçlamaların kendisini itibarsızlaştırmaya ve ordunun iktidarı ele geçirmesini meşrulaştırmaya yönelik siyasi amaçlı olduğunu söylüyor.
Suu Kyi’nin yaklaşan duruşmalarının şimdi Naypyitaw cezaevi tesisinde yapılması bekleniyor. Her biri en fazla 15 yıl hapis cezası gerektiren 11 yolsuzluk ve en fazla üç yıl hapis cezası gerektiren seçim sahtekarlığı suçlamasıyla karşı karşıya.
Myanmar’da neler oluyor?
Myanmar’daki askeri müdahale, güvenlik güçlerinin öldürücü güçle bastırdığı ülke çapında barışçıl protestoları tetikledi.
Göre Siyasi Mahkumlara Yardım DerneğiŞubat 2021’den bu yana ordu tarafından 2.000’den fazla sivil öldürüldü ve yaklaşık 11.000 kişi gözaltına alındı.
Ordu, Suu Kyi’nin partisinin kazandığı Kasım 2020 seçimlerinin yaygın bir sahtekarlıkla gölgelenmesi nedeniyle iktidarı ele geçirdiğini iddia etti. İddialar bağımsız seçim gözlemcileri tarafından doğrulanmadı.
İktidardaki askeri konsey şimdi gelecek yılın ortalarında yeni seçimler yapmayı planladığını söyledi, ancak eleştirmenler bu tür anketlerin özgür ve adil olma ihtimalinin düşük olduğu endişelerini dile getirdiler.
BM’nin Myanmar’daki insan hakları özel raportörü Tom Andrews, ordunun Suu Kyi hükümetini devirdikten sonra “bir meşruiyet izlenimi yaratmak” için çok çalıştığını söyledi.
Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında, “Myanmar’da 2023’te özgür ve adil bir seçim olasılığının olabileceğine dair herhangi bir öneri açıkçası mantıksız” dedi.
Suu Kyi daha önce Yangon’da askeri bir hükümet altında yaklaşık 15 yıl ev hapsinde tutulmuştu.
‘Dijital diktatörlük’
Darbenin başlangıcından bu yana, askeri yetkililer Myanmar içinde ve ötesinde bilgilerin iletilmesini engellemek için internet kesintilerini de kullandılar.
Daha yakın zamanlarda, cunta belirli bir kasaba veya bölgedeki direniş ceplerini hedeflemek için yerel bölgelerde interneti de kapattı.
Netblocks’un kurucusu Alp Toker, “Zaman içinde cunta, diktatörlüğünü dijital alanda uygulamak için farklı yollar denedi” dedi.
“İnsanları kendi aralarında ve dış dünyayla iletişim kurmaktan alıkoymak için akla gelebilecek her yöntemi denediler.
“Bu internet kesintileri, ister yerel ister ulusal olsun, askeri baskınlar, zorla kaybetmeler ile yakından ilişkilidir ve insanların zihinlerine bir tür korku ve kontrol olarak sürülür.”
İnsan Hakları İzleme Örgütü Asya Direktör Yardımcısı Phil Robertson, Euronews’e verdiği demeçte, cuntanın insanların çevrimiçi hareketlerini kısıtlamak için “sistematik bir plan” uyguladığını söyledi.
Bütün bunlar, köyleri yakmak, insanları kurşuna dizmek, toplu tutuklamalar, gözaltındaki suistimaller gibi vahşeti gizlemeye çalışmakla ilgili” dedi.
“Yapmak istediğimiz araştırma ve soruşturmaları kesinlikle daha da zorlaştırıyor.”
Facebook veya Telegram gibi büyük sosyal medya platformları, Myanmar’daki siviller için hayati iletişim araçları haline geldi, ancak aynı zamanda çevrimiçi yanlış bilgileri yaymak ve şiddeti kolaylaştırmak için kullanıldı.
Asker yanlısı kanunsuz gruplar, kişisel bilgilerini ve iletişim bilgilerini paylaşarak rejim muhaliflerini hedef alarak çevrimiçi olarak ortaya çıktı.
Robertson, “Gördüğümüz şey, eylemci olarak kabul edilen insanlara yönelik hedefli gözetimdir” dedi.
50.000’den fazla takipçisi olan Telegram’daki böyle bir hesap, adreslerini çevrimiçi yayınladıktan sonra yüksek profilli rejim muhaliflerinin tutuklanmasına ve hatta öldürülmesine katkıda bulundu.
Meta, darbenin başlamasından kısa bir süre sonra Myanmar ordusunu yasakladı ve ayrıca askeri kontrollü işletmeleri temsil eden kaldırılmış Facebook hesapları.
Ancak analistler, şirketin ordu karşıtı protestocuları hedef alan “nefret söylemini” engelleyemediğini söylüyor.
Toker, Euronews’e verdiği demeçte, “Sosyal medya platformları, dili ve yerel krizleri anlayan ve şikayetlere, tacize, tacize ve işkenceye gerçekten müdahil olabilecek personele sahip olmak konusunda şimdiye kadar yeterince şey yapmadı” dedi.
‘Sessizlik içinde acı çekmek’
Şubat ayında Avrupa Birliği, Myanmar’daki birkaç üst düzey yetkilinin yanı sıra askeri devralmayı finanse etmeye yardımcı olan kazançlı bir devlete ait petrol ve gaz şirketine yaptırım uyguladı.
Blok, “Myanmar’da şiddetin devam etmesinden ve bölgesel sonuçları olan uzun süreli bir çatışmaya doğru evrimden derin endişe duyduğunu” söyledi.
Ancak son BM basın açıklamasıuluslararası toplumu “sessizce beklemekle” suçladı ve ülkeleri daha hedefli yaptırımlar uygulamaya çağırdı.
Robertson, Euronews’e verdiği demeçte, “Gerçek şu ki Myanmar, dünyadaki en kötülerin en kötüleri arasında yer alıyor” dedi.
“Cuntanın çeşitli siyasi aktivistleri denemek ve takip etmek için kullandığı çift kullanımlı gözetim teknolojisinin satışını veya tedarikini kısıtlayan yaptırımlara ihtiyacımız var.”
Myanmar ordusuna kendi halkına karşı kullanabilecekleri şeyler satan şirketler üzerinde çok daha fazla baskı olmalı” dedi.
Darbenin başlangıcından bu yana Myanmar’da internet kesintilerini belgeleyen Netblocks da daha fazla eylem çağrısında bulunuyor.
Toker, “Ukrayna savaşıyla uluslararası alanda dikkatler bir şekilde bölünmüş durumda ve bu, Myanmar’ın son birkaç ayda sessizce acı çektiği anlamına geliyor” dedi.
Myanmar’daki insanları yeniden birleştirmenin yollarını bulmalı ve bu seslerin duyulmasını sağlamalıyız.”
