Türkiye’de bir faili meçhul cinayet daha cezasızlıkla sonuçlanmak üzere Kürt müellif Musa Anter Kültür ve Beylikdüzü Escort Sanat Şenliği için geldiği Diyarbakır’da 20 Eylül 1992 tarihinde bir sokak ortasında 4 kurşunla vurularak öldürüldü Bu sırada yanında bulunan eski AKP milletvekili Orhan Miroğlu ise yaralandı
Cinayet uzun yıllar Beylikdüzü Escort bayan faili meçhul kaldı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi AİHM bu nedenle Türkiye’yi 2006 yılında mahkûm etti ve Anter ailesine 28 bin 500 euro tazminat ödenmesine karar verdi
Dosya lakin 2009 yılında Escort beylikdüzü raftan indirildi Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 2013 yılında dava açıldı İddianamede tetikçi olmakla suçlanan Hamit Yıldırım Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım Jandarma İstihbarat ve Terörle Gayret Küme Komutanlığı’na JİTEM çalışan eski PKK itirafçısı Abdülkadir Aygan Aziz Turan ve emekli Albay Savaş Gevrekçi sanık olarak yer aldı İddianamede sanıkların taammüden öldürme ve halkı isyana ve birbirini öldürmeye teşvik kabahatlerinden cezalandırılması istendi
Bir JİTEM cinayeti Musa Anter
İddianameye nazaran Musa Anter cinayeti infazlarına 1989’da başlayan JİTEM’in bir cinayetiydi İsveç’te yaşan Abdulkadir Aygan 2010 yılında alınan tabirinde tetikçinin Şırnaklı Hamit olarak anılan Hamit Yıldırım olduğunu açıkladı Bu tabir üzerine 2012’de Yıldırım tutuklandı Aygan’a nazaran o sırada JİTEM Küme Kumandanı Cahit Aydın’a vekâlet eden TİM Kumandanı Albay Savaş Gevrekçi Çocuklar meskene biraz geç gideceksiniz diyerek cinayetin talimatını verdi İddianameye nazaran cinayetin planlayıcıları ortasında Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım yer aldı Yıldırım bu mevzuda PKK itirafçısı Hogir kod isimli Cemil Işık ı kullandı
9 yıllık davada karar çıkmadı
Dava Diyarbakır 7 Ağır Ceza Mahkemesi’nde 2013’te başladı Mahkeme 2014 yılında Anter davasıyla JİTEM Ana Belgesi’nin birleştirilmesine karar verdi Belge daha sonra güvenlik gerekçesiyle Ankara’ya nakledildi Ankara 6 Ağır Ceza Mahkemesi Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım tarafından kaçırılarak azapla öldürülen Ayten Öztürk davasının da Anter JİTEM davasıyla birleştirilmesine karar verdi Böylelikle davadaki belge sayısı da sanık sayısı da arttı Dava sürerken İsveç’te yaşan Abdulkadir Aygan’ın tabiri bir türlü istinabe yoluyla alınamadı 2012’de tutuklanan Hamit Yıldırım 2017 yılında tahliye edildi
20 Eylül’de 30 yıllık zamanaşımı mühleti dolacak
2013’te başlayan dava 9 yılda karar çıkmayınca vakit aşımı tehlikesiyle karşı karşıya kaldı 20 Eylül tarihinde Musa Anter cinayetinin üzerinden 30 yıl geçtiği için yasal vakit aşımı müddetinin 20 Eylül de dolacağı belirtiliyor
Davanın bir sonraki duruşması 15 Eylül de Ankara 6 Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek Bu davanın vakit aşımı kararından evvel görülecek son duruşma olması bekleniyor
Dicle Anter Demokrasi hukuk eksikliği
DW Türkçe’nin ulaştığı Musa Anter’in oğlu Dicle Anter davanın vakit aşımı nedeniyle düşme tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmasına reaksiyon gösteriyor Böyle bir davanın temelinde vakit aşımına uğramadan çözülmesi gerekiyordu diyen Anter Maalesef bizim ülkemizde gayri türel adaletsizlik demokrasi eksikliği hukuk eksikliği bu üzere sonuçları ortaya çıkarıyor tenkidinde bulundu
Musa Anter davasında çok sanık olmadığını anımsatan Dicle Anter buna karşılık cinayetin organize bir cinayet olduğunu söyledi Cinayeti yapan bireylerin aşikâr olduğunu savunan Anter şu değerlendirmeyi yaptı
Kutlu Savaş’ın Susurluk raporunda bir söylemi var Diyor ki ‘Musa Anter cinayeti yanılgıydı ‘ ‘Musa Anter bu işin ideolojisiyle uğraşıyordu barışçıl istikametiyle uğraşıyordu’ derken bu bile temelinde mahkemenin dikkate alacağı bir sözdedir bir kanıttır Ne demek istiyor ‘biz devlet olarak bu adamı öldürdük fakat bir kusur işledik ‘ Bunun açılımı budur O günden bu güne hala bir adım ileri atılmadı Tabi bunun dışında Türkiye bu süreç içerisinde adalet olgusunu oluşturamadı Zira geçmişten bu yana devam eden kemik yapı değişmedi bir türlü
Tetikçi Hamit Yıldırım’ın tutuklandıktan sonra cinayeti inkâr ettiğini anımsatan Anter O yapının içine girdiğinizde çözülme de sıkıntı oluyor Zira hayati telaşları var herkesin konuşamıyorlar Biliyorsunuz konuşan herkesi ortadan kaldırıyorlar Cem Ersever’i öldürdüler JİTEM’in en değerli bireyini öldürdüler Bahtiyar Aydın’ı öldürdüler Rıdvan Özden’i öldürdüler Kendilerinden olmayan herkesi öldürdüler hem askeriyede hem emniyet içinde dedi
90’lı yılların üzerine gidilseydi bugünler yaşanmazdı
Dicle Anter faili meçhul cinayetlerin üzerine o periyot gidilmesi halinde bugün emsal olayların yaşanmayacağı görüşünü paylaştı
O bakımdan faili meçhul cinayetlere baktığınızda belirli bir yapının devlet içinde kümelenmesi ve bu yapının kümelenmiş halde yasa dışı bir biçimde kendi çıkarları doğrultusunda devlette hisse alma argümanı var ve bunlar hala yaşıyor görüyoruz Bu davalar 80 90’lı yıllardaki faili meçhul cinayetlerin üzerine devlet gitseydi bugün tahminen bu günleri yaşamazdık Düşünebiliyor musunuz o vakitler kimler vardı 80’li yıllarda Mehmet Ağar vardı Haluk Kırcı vardı ki Ankara Bahçelievler katliamının sanığı adam geziyor Çatlı’yı vatan kahramanı ilan ettiler Bu türlü bir yapı var ve hala devam ediyor Adamlar poz verdi Çakıcı’yı cezaevinden çıkartıyorlar Yani çok kirli işler devletin içeresindeki o kirli yapılanma kendi işlerine gelmeyen şahısları ortadan kaldırmakla faili meçhul cinayetler işlemekte
Dicle Anter babasının öldürülme nedenini ise Babam idealist bir insan haksızlığa karşı ırkçılığa karşı savaşan bir insan Kalemiyle niyetiyle savaşan bir insan Bu türlü bir insanı öldürdüler Zira onları ifşa ediyordu onlara dokunuyordu kelamlarıyla açıkladı
Yargıtay ve AYM olmazsa son durak AİHM
Anter mahkemenin zamanaşımı kararı vermesi halinde Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi yolunu tüketeceklerini daha sonra AİHM’e başvuracaklarını açıkladı Lakin Anter olağan bir hukuk tertibinde AİHM’e gitmeye gerek olmadığını belirtirken Diyorlar ya dış güçler Kardeşim sen dış güçlere bizi mecbur ediyorsun İç halini çöz o vakit sen içeride bir tahlil bulamadıkça dış güçler sana her halükarda istediği şeyi dayatırlar Sözünü kullandı
Orhan Miroğlu sanık olmalıydı
Dicle Anter davanın müştekisi olan eski AKP milletvekili Orhan Miroğlu’nun bu davada sanık olması gerektiğini söylüyor Mahkemede şahit olarak söz veren eski MİT yöneticisi Mehmet Eymür’ün Biz Orhan Miroğlu’nu Tayfun olarak biliyorduk dediğini anımsatan Anter buna karşılık Orhan Miroğlu’nun bunu yalanlamadığını kaydetti Miroğlu’nun sırf bir defa duruşmaya geldiğini davaları takip etmediğini belirten Anter Eymür’ün bu kelamının üzerine gidilmedi Şayet gidilseydi sanık olarak çağrılsaydı tahminen konuşacaktı Kendisi mahkemelere gelmedi Orhan Miroğlu o denli davranınca aklınıza kuşkular geliyor Orhan Miroğlu’nun sanık olarak dinlenmesi düşüncesindeyim dedi
İHD Lideri İnsanlığa karşı cürümlerde zamanaşımı olmaz
Faili meçhul cinayetleri yakından takip eden isimlerden İnsan Hakları Derneği Eş Genel Lideri Avukat Öztürk Türkdoğan ise İnsanlığa karşı hatalarda zamanaşımı işlemez görüşünde Musa Anter cinayetinin insanlığa karşı cürüm olduğunu belirten Türkdoğan cinayetin JİTEM’in faaliyetleri kapsamında işlenen siyasi bir cinayet olduğunu vurguladı Türkdoğan Bu bir tekil cinayet davası değil Devletin imkânlarını kullanan bir kontrgerilla yapılanmasının çeşitli siyasi gayelerini gerçekleştirmek için işlediği insanlığa karşı bir cürüm Binlerce Kürdün öldürülmesi köylerin boşaltılması sayıları bini bulan gözaltında kayıplar bu sıkıntıyı insanlığa karşı kabahat olarak ele almayı gerektiriyor Burada zamanaşımı katiyen işletilmemeli değerlendirmesinde bulundu
Mahkemeler cezasızlık kültürünün etkisinde
İHD Lideri Türkdoğan buna karşılık Türkiye’de mahkemelerin cezasızlık kültürünün tesirinde kaldığı için milletlerarası hukuku uygulamakta isteksiz kaldığını belirtti Anayasanın 90 Unsurunun uygulanması konusunda Yargıtay’ın düzenlemenin getirildiği 2004 yılını temel aldığını söz eden Türkdoğan Yargıtay’ın insanlığa karşı kabahatlerin 2004’ten itibaren uygulanacağı tarafında dar bir yorum yaptığını kaydetti Türkdoğan Bu cezasızlık kültürünün bir sonucudur 2004’ten itibaren işlenen kabahatleri cezasız bırakmaktır Anayasa Mahkemesi de Nurettin Yedigöl kararıyla vakit aşımı istikametinde bir karar verdi ve o cezasızlığı pekiştirdi diye konuştu
Sivas katliamı ve faili meçhul cinayetlerde de zamanaşımı tehlikesi
Türkiye’de insanlığa karşı kabahat tarifi 2004 yılında Türk Ceza Kanunu’na girdi Taammüden öldürme yaralama azap üzere hatalar siyasal felsefi ırki yahut dini saiklerle toplumun bir kısmına karşı bir plan doğrultusunda sistemli olarak işlenmesi halinde insanlığa karşı kabahat olarak kabul ediliyor Yasanın 77 Unsuruna nazaran bu cürümlerden ötürü vakit aşımı işlenmiyor Lakin Türk yargısı 2004’ten evvel işlenen hatalara ait bugüne kadar insanlığa karşı cürüm tanımlaması yapmadı
Sivas katliamı zamanaşımından düştü
Bu husustaki en dikkat çeken örnek Sivas katliamı davası oldu 5 sanıklı Sivas katliamı davası 2012’de vakit aşımı nedeniyle Ankara 11 Ağır Ceza Mahkemesi tarafından düşürülmüştü Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı da 12 Eylül devrinde işlenen azaplara ait yürüttüğü soruşturmayı zaman aşımı mühleti dolduğu gerekçesiyle kapatmıştı
Benzer tehlike üç firari sanıklı son Sivas katliamı davası için de geçerli 2 Temmuz 1993 tarihinde 30 yıllık vakit aşımı dolacak Bu davada da vakit aşımı tehlikesi doğdu Davanın avukatlarından Şenal Sarıhan ise İHD Lideri Öztürk Türkdoğan üzere insanlığa karşı hatalardan ötürü vakit aşımı uygulanmayacağını belirtti
Mehmet Ağar ve Yeşil kod isimli Mahmut Yıldırım’ın ortasında bulunduğu 19 sanığın yargılandığı faili meçhul cinayetlere ait dava Ankara 1 Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürüyor Bu davanın da 2023 yılında vakit aşımı nedeniyle düşmesi bekleniyor